Ακριτικά τραγούδια
ΑΚΡΙΤΙΚΟ, Ο ΔΙΓΕΝΗΣ
Ακριτικά τραγούδια
Είναι δημοτικά
τραγούδια που αναφέρονται στο δημόσιο βίο. Είναι τραγούδια με ηρωικό πνεύμα και
χαρακτήρα. Τα τραγούδια αυτά υμνούν τους αγώνες των Ελλήνων ακριτών, δηλαδή των
στρατιωτών του Βυζαντίου, οι οποίοι φυλούσαν τα σύνορα του κράτους από τις
αραβικές επιδρομές. Οι αγώνες τους ήταν πολύ μεγάλοι και για αυτό ενέπνευσαν
τους λαϊκούς συνθέτες της εποχής που ύμνησαν ατ κατορθώματα τους. Συνήθως έχουν
ως ήρωα τους το Βασίλειο Διγενή Ακρίτα, που είναι το σύμβολο όλων των ηρωικών
ακριτών.
Τα ακριτικά τραγούδια εμφανίζουν όλα τα
βασικά γνωρίσματα των δημοτικών τραγουδιών: στίχος ιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος
που χωρίζεται σε δύο ημιστίχια, γλώσσα λαϊκή, ζωντανή και παραστατική στην
οποία κυριαρχεί το ρήμα, υπερφυσικό στοιχείο, προσωποποίηση των στοιχείων της
φύσης, εκφραστική λιτότητα, επαναλήψεις, άστοχα ερωτήματα.
Το συγκεκριμένο ακριτικό τραγούδι έχει ως
θέμα το θάνατο του Διγενή.
Ενότητα 1η: Η στιγμή του θανάτου
του Διγενή και οι αντιδράσεις της φύσης
(Ο διγενής……..σκεπάσει)
Έξι ρήματα σε
χρόνο Ενεστώτα δίνουν το γεγονός του θανάτου του Διγενή και κάνουν τον ακροατή
να ζήσει άμεσα την τρομακτική αυτή εικόνα. Στο θάνατο του Διγενή αντιδρά η φύση
και τα άψυχα στοιχεία. Η γη ταράζεται (προσωποποίηση
και υπερβολή) και τρομάζει βλέποντας το Διγενή να πεθαίνει και αυτό
γιατί ένας μεγάλος ήρωας που πάλεψε με σημαντικούς εχθρούς και έμοιαζε
ανίκητος, αυτή τη στιγμή χαροπαλεύει. Και η ταφόπλακα (προσωποποίηση και υπερβολή) που προορίζεται να τον σκεπάσει,
ανατριχιάζει. Η ατμόσφαιρα είναι υποβλητική και οι αναγνώστες συμμετέχουν
συναισθηματικά στον επικείμενο θάνατο του Διγενή.
Ενότητα 2η: Η τελευταία επιθυμία
του Διγενή
(Κι……….αμάλαγο χρυσάφι)
Ο Διγενής εύχεται
να είχε σκαλοπάτια η γη, για να μπορούσε να ανέβαινε μέχρι τον ουρανό και να
πιανόταν εκεί από γάντζους. Φτάνοντας στον ουρανό θα ήθελε να τον ταρακουνήσει
για να βγουν μαύρα σύννεφα από τα οποία θα έπεφταν χιόνια, νερά και χρυσάφι.
(επαναλήψεις και υπερβολή, οπτική και ακουστική εικόνα). Ο ήρωας θέλει να πάρει
στα χέρια του τον έλεγχο των φυσικών στοιχείων, να δείξει ότι είναι ένας ήρωας
υπεράνθρωπος που προκαλεί υπερφυσικά φαινόμενα και μπορεί να επιβάλει τη δική
τάξη στον κόσμο που είναι η κατάλυση του θανάτου και η εξασφάλιση της
αθανασίας.
Στιχουργική
Ο στίχος είναι ιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος και
υπάρχουν κάποιες διάσπαρτες ομοιοκαταληξίες.
Γλώσσα
Λαϊκή, απλή,
σύντομη, κοντά στον προφορικό λόγο με αρκετούς ιδιωματισμούς (ανατριχιά, εκειά
,κερκέλια, πάτιουν, δώκω) Κυριαρχούν οι ρηματικοί τύποι.
Ύφος
Απλό, φυσικό, ζωντανό, παραστατικό (χάρη στη
χρήση του Ενεστώτα), γρήγορο, ζωηρό.
Σχόλια