Το πιο γλυκό ψωμί

Το πιο γλυκό ψωμί

Το παραμύθι  είναι κεφαλονίτικη παραλλαγή μιας παλαιάς λαϊκής αφήγησης. Ανήκει στον ευρύ τύπο των διηγηματικών ή κοσμικών παραμυθιών, τα οποία αναφέρονται στις περιπέτειες των ανθρώπων χωρίς να χρησιμοποιούν υπερφυσικά στοιχεία. Ειδικότερα, το συγκεκριμένο παραμύθι κατατάσσεται στην κατηγορία των διδακτικών παραμυθιών που, όπως παρατηρεί ο Δ. Λουκάτος, «έχουν πάντα μέσα τους μια διάθεση για διδασκαλία». 

Το παραμύθι

1. ψυχαγώγησε το κοινό σε ώρες δουλειάς, ταξιδιού, οικογενειακής ζωής.
2. διεύρυνε τη φαντασία και τις γνώσεις του κοινού αυτού.
3.  καλλιέργησε την αφήγηση και έγινε πρόδρομος της λογοτεχνίας.

Χαρακτηριστικά παραμυθιών

1. Αοριστία τόπου και χρόνου και ανωνυμία χαρακτήρων.
2. Η χρήση μαγικών και υπεφυσικών στοιχείων.
3.  Απλή και κατανοητή γλώσσα και λιτότητα εκφραστικών μέσων.
4. Προφορικότητα της αφήγησης.
5. Σύνδεση της υπόθεσης με τη ζωή και τις ασχολίες των κατοίκων.
6. Παρατακτικός και μακροπερίοδος λόγος.
7.  Χρήση του διαλόγου που προσφέρει ζωντάνια και αμεσότητα
8. Το ηθικό δίδαγμα στο τέλος του παραμυθιού.
   
9. Το καλό και χαρούμενο τέλος στις περισσότερες περιπτώσεις.

Θεματικά κέντρα του παραμυθιού

1.  Η δυστυχία της απραξίας: ο βασιλιάς τα είχε όλα, δε χρειαζόταν να προσπαθήσει για τίποτα κι όμως αυτό το γεγονός τον έκανε δυστυχισμένο. Η δυστυχία στο παραμύθι εκφράζεται αλληγορικά ως ανορεξία.
2. Η σοφία και η εσωτερική γαλήνη του βιοπαλαιστή. Ο εργάτης της γης αντλεί ικανοποίηση μέσα από τη δουλειά και την απλότητα.
3. Το ψωμί ως προϊόν και ως αμοιβή του ανθρώπινου μόχθου.

 Ενότητες

1. Κάποτε....λόγος: Το πρόβλημα του βασιλιά
2. Οπού.......γιατρευτείς: Η εμφάνιση του γέροντα και οι συμβουλές του.
3. Από την ίδια μέρα ο βασιλιάς....περίμενε: Η λανθασμένη εφαρμογή της συμβουλής και ο θυμός του βασιλιά.
4. Άκουσε ........λείψει: Η δοκιμασία του βασιλιά και η γιατρειά του

 Το περιεχόμενο και η μορφή του λαϊκού παραμυθιού

Ο μύθος δομείται στα μοτίβα πρόβλημα-συμβουλή, δοκιμασία-ικανοποίηση.Το πρόβλημα είναι η ανορεξία του βασιλιά για τα πλούσια φαγητά του παλατιού.  Ο σοφός γέροντας συστήνει το "γλυκό ψωμί", το βασικό διατροφικό είδος των απλών ανθρώπων. Το ψωμί όμως το κεδίζει κανείς  με τη δουλειά του και τον μόχθο από την καλλιέργεια της γης.Η δοκιμασία του βασιλιά στις τρεις ημέρες σκληρής δουλειάς θα του χαρίσει την πολυπόθητη όρεξη και θα δώσει χαρά και νόημα στη ζωή του.

 Αφηγηματικοί τρόποι: αφήγηση, περιγραφή, διάλογος

Αφηγητής: παντογνώστης, αφήγηση σε γ πρόσωπο

Βασιλιάς

 Είναι  οκνηρός, παράξενος και γκρινιάρης. Διαθέτει εξουσία αλλά όχι και σοφία.Δεν εργάζεται και αισθάνεται πλήξη, είναι όλη την ημέρα ξαπλωμένος και τίποτα δεν μπορεί να τον ικανοποιήσει. Αυταρχικός και απειλητικός στην αρχή, χωρίς να έχει κακές προθέσεις, στη συνέχεια υπακούει στις συμβουλές του σοφού γέροντα, ηρεμεί, συνειδητοποιεί την αξία της εργασίας και βρίσκει το νόημα της ζωής που έψαχνε.

Γέροντας

Δεν έχει την εξουσία και τη δύναμη του βασιλιά αλλά διαθέτει πείρα και σοφία και μπορεί να συμβουλεύει τους άλλους. Γνωρίζει πολύ καλά την αξία της εργασίας και της δημιουργικότητας και ξέρει ποιο είναι το πραγματικό νόημα της ζωής. Με αγαθή προαίρεση γίνεται ο σύμβουλος του βασιλιά και τον οδηγεί στη λύση του προβλήματος του και στην ευτυχία.