Ευριπίδη Ελένη,B επεισόδιο, 5η σκηνή

Β ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ( 5^Η ΣΚΗΝΗ ΣΤΙΧΟΙ 942-1219)

Αντίθεση Ελένης-Μενέλαου

1. Ο Μενέλαος παρορμητικά και επιπόλαια προτείνει σχέδια που δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν. Αντίθετα η Ελένη προτείνει σχέδια λογικά και λειτουργεί με περίσκεψη και υπευθυνότητα. Η ανωτερότητα της Ελένης είναι δεδομένη αλλά εκδηλώνεται με τρόπο διακριτικό ώστε να μη πληγωθεί ο εγωισμός του Μενέλαου.
2. Ο Μενέλαος παριστάνει τον έξυπνο αλλά δεν είναι σε θέση να κατανοήσει βασικά πράγματα. Η Ελένη είναι πανέξυπνη, ετοιμόλογη και ευρηματική.
3. Ο Μενέλαος είναι προληπτικός ενώ αντίθετα η Ελένη έχει καθαρό μυαλό, χωρίς προλήψεις και δεισιδαιμονίες.
4. Ο Μενέλαος είναι ικανός πολεμιστής αλλά όχι ικανός στρατηγός που συλλαμβάνει και επιτελεί σχέδια. Η Ελένη συλλαμβάνει σχέδια, τα οργανώνει μέχρι τελευταίας λεπτομέρειας και αναθέτει τους ρόλους.

Ρόλος του δόλου

Στο σχέδιο σωτηρίας του ζευγαριού πρωτεύοντα ρόλο παίζει ο δόλος. Το τραγικό ζευγάρι που είναι θύμα του δόλου των θεών, χρησιμοποιεί με τη σειρά του το δόλο για να σωθεί. Τη σωτηρία αυτή τη δικαιούται μετά από τόσα βάσανα και περιπέτειες. Ο δόλος του ζευγαριού είναι εναντίον του Θεοκλύμενου που δεν σεβάστηκε τους ιερούς κανόνες. Ο δόλος είναι τρόπος άμυνας για το ζευγάρι. Ο δόλος είναι κατακριτέος αλλά στην περίπτωση της Ελένης και του Μενέλαου είναι ανεκτός ως επιτρεπτός.

Ρόλος της ευφυΐας

Στην κατάστρωση του σχεδίου βλέπουμε να παίζει ρόλο η εξυπνάδα και η επινοητικότητα. Με την παρουσίαση μιας τέτοιας κατάστασης ο Ευριπίδης επικρίνει την επικρατούσα αντίληψη ότι οι γυναίκες δεν ήταν σε θέση να δώσουν λύσεις σε προβλήματα και ότι είναι κατώτερες από τους άνδρες. Ίσως βέβαια ο Ευριπίδης να θέλει να παρουσιάσει τη στερεότυπη αντίληψη ότι οι γυναίκες είναι πονηρές.

 Σε αυτή τη σκηνή οι ήρωες παρουσιάζονται πιο ελεύθεροι από τη θεϊκή βούληση και χρησιμοποιούν το μυαλό και τις ικανότητες τους για να πετύχουν το στόχο τους. Οι ήρωες παλεύουν για το δίκαιο που οι θεοί δεν μπορούν να εξασφαλίσουν.

Τυπικό της προσευχής

1. Επίκληση
2. Προσφώνηση του θεού
3. Αναφορά των προσφορών του πιστού προς το θεό
4. Παρουσίαση του αιτήματος ως ανταπόδοση των προσφορών
5. Το αίτημα

Στην προσευχή προς την Ήρα  υπάρχουν η επίκληση, η προσφώνηση και το αίτημα. Τα υπόλοιπα στοιχεία λείπουν. Η  προσευχή προς την Αφροδίτη ακολουθεί την τυπική προσευχή μόνοι που παρουσιάζει μια ιδιομορφία: οι έξι τελευταίοι στίχοι είναι εκτός τυπικού και αποτελούν μια κριτική της Ελένης για τη θεά. Στην Ήρα η Ελένη αφιερώνει λίγους στίχους γιατί θεωρεί δεδομένη τη βοήθεια της ενώ στην Αφροδίτη περισσότερους στίχους γιατί θα είναι πιο δύσκολο να την πείσει.