Παράπονο σκύλου, Κρίτων Αθανασούλης

Παράπονο σκύλου, Κρίτων Αθανασούλης

O ποιητής παρουσιάζει με ρεαλιστικό τρόπο τη μαρτυρική ζωή ενός αδέσποτου σκύλου. Σε ένα δεύτερο όμως επίπεδο, με αλληγορικό τρόπο, προβάλλει την εικόνα των περιθωριοποιημένων και εγκαταλειμμένων ανθρώπων της εποχής μας, συγκρίνοντας τη ζωή τους με αυτή των σκύλων. Το ποίημα διαβάζεται και στο επίπεδο του ζώου, που λέει τα παράπονα του και στο επίπεδο του ανθρώπου, που ζει στο περιθώριο και εισπράττει την απάνθρωπη συμπεριφορά του περίγυρου. O άνθρωπος-σκυλί καταγγέλλει τον κόσμο και την απανθρωπιά του είτε πρόκειται για ζώα είτε για ανθρώπους άστεγους και ταλαιπωρημένους.

Αλληγορία

Η αλληγορία είναι ένας μεταφορικός εκφραστικός τρόπος, ο οποίος κρύβει νοήματα διαφορετικά από εκείνα που φανερώνουν οι χρησιμοποιούμενες συγκεκριμένες λέξεις. Όλες λ.χ.  οι παροιμίες κρύβουν νοήματα διαφορετικά από εκείνα που άμεσα τουλάχιστον δηλώνουν και εκφράζουν οι λέξεις. Άλλα δηλαδή λένε και άλλα εννοούν. Στο χώρο τώρα της λογοτεχνίας, η αλληγορία είναι μια ιδιαίτερα συχνή συγγραφική τεχνική. Συγκεκριμένα, ο πεζογράφος ή ο ποιητής, για να προσδώσει στα νοήματα του μεγαλύτερη υποβλητικότητα και για να τα καταστήσει περισσότερο αισθητά και, επομένως, ζωντανά, καταφεύγει συχνά στην τεχνική και στους τρόπους της αλληγορίας.

Θεματικά κέντρα

• Άστεγοι και περιθωριοποιημένοι άνθρωποι
• Σύγχρονη επαιτεία(ζητιανιά): συμπεριφορά των ανθρώπων απέναντι στους ζητιάνους.
• Αδέσποτα ζώα: συμπεριφορά των ανθρώπων απέναντι τους

Το ποίημα

Το περιεχόμενο του ποιήματος αποτελεί σπαραχτικό μονόλογο  ενός εξαθλιωμένου και περιθωριοποιημένους ανθρώπου. Το πρόσωπο που μονολογεί ταυτίζει τον εαυτό του με αδέσποτο σκύλο, αφού η ζωή του έχει τις ίδιες δυσκολίες  με τη σκυλίσια ζωή: πείνα, βία, σκληρότητα, μοναξιά, δυστυχία. Οι άνθρωποι αδιαφορούν  μπροστά στη δυστυχία του και κάποτε μάλιστα την επιτείνουν με τη σκληρότητα τους.

Ιδιαίτερα πρέπει να προσεχτεί η παρουσία της λέξης «Κύριος», η οποία στην περίπτωση του σκύλου σημαίνει αφεντικό-προστάτης και στην περίπτωση του ανθρώπου θεός-προστάτης.

Οι ποιητικές εικόνες, ιδιαίτερα σκληρές αλλά ρεαλιστικές, επιδιώκουν να αφυπνίσουν συνειδήσεις και να καλλιεργήσουν αισθήματα αλληλεγγύης προς τους συνανθρώπους μας που υποφέρουν.

Αξίζει επίσης να τονιστεί ότι το ποιητικό υποκείμενο συνεχίζει να ελπίζει σε ένα καλύτερο αύριο και να επιστρατεύει τις όποιες δυνάμεις του.

Τεχνική ποιήματος

Το ποίημα ανήκει στη νεωτερική ποίηση, δεν έχει παραδοσιακά στοιχεία(ομοιοκαταληξία και μέτρο), είναι πεζόμορφο, μοιάζει με καθημερινή κουβέντα-παράπονο, είναι υποβλητικό και αλληγορικό.

Πηγή: Κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας Α Γυμνασίου, Βιβλίο εκπαιδευτικού