ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ, ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της οικονομίας στα χρόνια των Μακεδόνων;
2. Ποιες είναι οι δύο αριστοκρατικές τάξεις που σχηματίζονται στον 8^ο και 9^ο αιώνα;
3. Τι ήταν οι δυνατοί και ποιοι περιλαμβάνονταν σε αυτούς;
4. Τι ήταν οι πένητες;
5. Ποια ήταν η κατάσταση που επικρατούσε στην αγροτική οικονομία από τον 9^ο αιώνα, ποια προβλήματα αντιμετώπιζαν οι αγρότες και γιατί;
6. Ποια οικονομία γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη από τον 9^ο αιώνα και ποιες πόλεις αναπτύχθηκαν οικονομικά;
7. Πως ήταν οργανωμένοι οι έμποροι και οι βιοτέχνες;
8. Τι γνωρίζετε για την ανάπτυξη του εξωτερικού βυζαντινού εμπορίου;
9. Ποια ήταν η νέα τάξη που δημιουργήθηκε και από ποιους αποτελούνταν;

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

•   Χρόνια των Μακεδόνων : αυξήθηκε ο πληθυσμός και αναπτύχθηκε η οικονομία, ιδιαίτερα στις πόλεις.
•   Δύο αριστοκρατικές τάξεις: αριστοκρατία γης και αριστοκρατία αξιωμάτων
•   Δυνατοί:

·   Οι δύο αριστοκρατικές ομάδες που μέσω γάμων συγχωνεύτηκαν σε μία στα τέλη του 10 ου αιώνα.

·   Περιλαμβάνονται σε αυτούς πολιτικοί, στρατιωτικοί, θρησκευτικοί άρχοντες και διαχειριστές της κρατικής, αυτοκρατορικής, εκκλησιαστικής και μοναστικής περιουσίας.

•   Πένητες:

·         Ελεύθεροι γαιοκτήμονες, ακτήμονες γεωργοί που νοίκιαζαν γη για καλλιέργεια και πάροικοι που ήταν δεμένοι με τη γη ή είχαν προσωπική εξάρτηση από τους κυρίους της.

•   Αγροτική οικονομία από τον 9^ο αιώνα

·         Οι ανεξάρτητοι αγρότες κινδύνευαν να χάσουν την περιουσία τους από τους μεγαλογαιοκτήμονες.

·         Οι μεγαλογαιοκτήμονες αποκτούσαν τη γη των μικροκαλλιεργητών είτε νόμιμα είτε παράνομα και πολλές φορές αξιοποιούσαν τη φορολογική πίεση του κράτους

·         Οι ευγενείς από τα έσοδα των κτημάτων τους ζούσαν πολυτελώς και αρνούνταν να δαπανήσουν χρήματα για να βελτιώσουν τα μέσα και τις τεχνικές της παραγωγής.

·         Τα μεγάλα κτήματα δεν ήταν ενιαία: αποτελούντα από διάσπαρτες εκτάσεις, τα χωρία ή  προάστια που τα καλλιεργούσαν ελεύθεροι ενοικιαστές ή πάροικοι

·         Η αγροτική οικονομία έμεινε στάσιμη

•   Η οικονομία στις πόλεις γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη, ανοικοδομήθηκαν πόλεις και ιδρύθηκαν νέες. Κάστρα έγιναν κέντρα οικονομικής ανάπτυξης.

•   Έμποροι και βιοτέχνες

·         Ήταν οργανωμένοι σε συντεχνίες ή σε επαγγελματικά σωματεία.

·         Με βάση κάποιες διατάξεις διαμορφώνονταν το ύψος της παραγωγής και οι τιμές των προϊόντων.

·         Οι διατάξεις που αφορούσαν τα επαγγέλματα στην Κων/λη καθορίζονταν από το Επαρχικόν βιβλίον.

·         Οι βιοτεχνίες επεξεργάζονταν τρόφιμα, ενώ από τον 10^ο αιώνα εμφανίστηκαν επιχειρήσεις σχετικές με την επεξεργασία πολυτελών προϊόντων.

•                                 Βυζαντινό εξωτερικό εμπόριο

·         Αναβίωσε από τα μέσα του 10^ου αιώνα

·         Υπήρχαν σχέσεις με τους Άραβες, τους Ρώσους, τους Βούλγαρους, με τις ιταλικές πόλεις και ιδιαίτερα τη Βενετία.

·         Το Βυζάντιο από τις εξωτερικές αγορές  προμηθεύονταν μπαχαρικά, αρώματα, βαφικές ύλες.

•   Μεσαία τάξη : αποτελούντα από εμπόρους, βιοτέχνες, ναύκληρους και τραπεζίτες. Ήταν οργανωμένη σε συντεχνίες ή αδελφότητες και υποκινούσε λαϊκά κινήματα κατά των ευγενών, ιδιαίτερα τον 11^ο αιώνα.

Δήμος: πολυάριθμες λαϊκές μάζες των πόλεων που αποτελούνταν από φτωχούς που εργάζονταν περιστασιακά ή ήταν άνεργοι.