ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ

Νεοελληνικός Διαφωτισμός
 Με τον όρο "διαφωτισμό" εννοούμε το πνευματικό και ιδεολογικό κίνημα που παρουσιάστηκε στην Ευρώπη κυρίως κατά το 17ο και 18ο αιώνα και είχε ως βασικό στόχο τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των ανθρώπων και την αναζήτηση της πραγματικής ευτυχίας.
Βασικές ιδέες  του διαφωτισμού

• ο άνθρωπος έχει τη δυνατότητα να φτάσει στην κατάκτηση της πραγματικής ευτυχίας και να βελτιωθεί σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο.
•  ο άνθρωπος πρέπει ν' απαλλαγεί από  προλήψεις και δεισιδαιμονίες και να μάθει να στηρίζεται στη λογική και στην παιδεία-μόρφωση(φωτισμός).
• η μάθηση είναι απαραίτητη προυπόθεση για την κατάκτηση της ευτυχίας και τη λύτρωση από  τα στοιχεία εκείνα που καταδυναστεύουν  τη ζωή του ανθρώπου.
• ο άνθρωπος πρέπει ν' ασκεί κριτική σε παραδόσεις και αυθεντίες και να εξασκεί ελεύθερα το κριτικό και ερευνητικό του πνεύμα.
•  ο άνθρωπος πρέπει να υπερασπίζεται την αξιοπρέπεια του, να πιστεύει σε όποια θρησκεία θέλει και να είναι ελεύθερος από οποιοδήποτε στοιχείο καταναγκασμού.

Ο Διαφωτισμός υπήρξε ένα πολύ σημαντικό κίνημα που άλλαξε τη νοοτροπία και τον τρόπο σκέψης σε ολόκληρη την Ευρώπη, επηρέασε την οικονομία, την κοινωνία, την πολιτική, τις επιστήμες και οδήγησε τελικά στη Γαλλική επανάσταση.

Η μεταφορά των ιδεών και των αξιών του ευρωπαϊκού διαφωτισμού στον Ελληνισμό(τουρκοκρατούμενες περιοχές-παροικίες) ονομάστηκε νεοελληνικός διαφωτισμός.

Ο νεοελληνικός διαφωτισμός έχει κοινά στοιχεία με τον ευρωπαϊκό διαφωτισμό όπως είναι η παιδεία ως μέσο απαλλαγής του ανθρώπου από τις αυθεντίες ωστόσο, παρουσιάζει ορισμένες διαφορές: ως κίνημα απευθύνθηκε σε υπόδουλους ανθρώπους και ο τελικός στόχος ήταν η εθνκή αφύπνιση και η απελευθέρωση του υπόδουλου γένους.

 Ο νεοελληνικός διαφωτισμός χωρίζεται  σε δύο περιόδους: α) στην περίοδο της προετοιμασίας: από το 1669-1774 : συνθήκη του Κιουτσούκ-Καϊναρτζή  και β) στην περίοδο ακμής από το 1774-1820. 
Ο νεοελληνικός Διαφωτισμός διακρίνεται, σύμφωνα με τον Κ.Θ.Δημαρά , σε τρεις περιόδους που αντιστοιχούν σε αντίστοιχες της γαλλικής παιδείας: α) Βολταίρος (1669-1774) β) Γαλλική Εγκυκλοπαίδεια(1774-1789) γ) Ιδεολόγοι(1789-1820).

Φορείς του νεοελληνικού διαφωτισμού

• Οι Έλληνες που σπουδάζουν στην Ευρώπη την εποχή εκείνη. Οι Φαναριώτες, για παράδειγμα, συμμετείχαν στη διοίκηση της οθωμανικής αυτοκρατορίας και είχαν μια σχετική ελευθερία στις παραδουνάβιες ηγεμονίες.
• Οι Έλληνες έμποροι, οι οποίοι συνδύασαν τις πνευματικές αναζητήσεις με τις συνεχείς μετακινήσεις και την οικονομική επιφάνεια. Αφού εξασφάλισαν τον πλουτισμό αποφάσισαν οτι ήθελαν και αυτοί να έχουν μερίδιο στις πνευματικές αναζητήσεις και στον πολιτισμό της εποχής.
• Οι Ελληνικές παροικίες(Βιέννη, Τεργέστη, Βενετία) και οι παραδουνάβιες ηγεμονίες όπου το πνευματικό επίπεδο ήταν πολύ ανώτερο απ' ό,τι στον Ελλαδικό χώρο.
• Οι λόγιοι που συμμετείχαν στον αγώνα για πνευματική αναγέννηση

Χαρακτηριστικά του νεοελληνικού διαφωτισμού

• ενδιαφέρον για την έκδοση αρχαίων συγγραφέων με στόχο την εθνική αυτογνωσία και μεταφράσεις ευρωπαϊκών έργων της εποχής.
• ίδρυση νέων σχολείων και εκπαιδευτηρίων και υιοθέτηση νέων μεθόδων διδασκαλίας.
• έκδοση ελληνόφωνων εφημερίδων και περιοδικών.
• ενδιαφέρον για τις φυσικές επιστήμες, την ιστορία, τη γεωγραφία, την ηθική, τη φιλοσοφία και την ανανέωση της λογοτεχνίας.
• δημιουργία πρωτότυπων έργων, κυρίως ιστορικών και φιλολογικών έργων και λιγότερο λογοτεχνικών.Ο στόχος ήταν οι υπόδουλοι Έλληνες να μάθουν την ιστορική και εθνική τους καταγωγή.
• πνευματικές αναζητήσεις.

Ένα σημαντικό ζήτημα που απασχόλησε τους εκπροσώπους του νεοελληνικού διαφωτισμού ειναι αυτό της γλώσσας: από τη μια υπάρχουν οι αρχαϊστές που υποστηρίζουν τη χρήση της αρχαΐζουσας  γιατί τρέφουν μια δυσπιστία για τις  νέες ιδέες (Ν.Δούκας) και από την άλλη υπάρχουν οι προοδευτικοί που υποστηρίζουν τη χρήση της λαϊκής γλώσσας γιατί θεωρούν οτι οι νέες ιδέες θα έχουν απήχηση μόνο αν γίνουν κατανοητές από το σύνολο του Ελληνικού λαού(Ρήγας Φεραίος).

Τα πρόσωπα του νεοελληνικού διαφωτισμού
Κοσμάς Αιτωλός, Ευγένιος Βούλγαρης, Ιώσηπος Μοισιόδαξ, Δημήτριος Καταρτζής, Αδαμάντιος Κοραής: (κορυφαία μορφή του νεοελληνικού διαφωτισμού:Πίστευε ότι βασική προϋπόθεση για την απελευθέρωση του γένους  ήταν η παιδεία. Σημαντική ήταν η θέση που πήρε στο γλωσσικό ζήτημα καθώς  επέλεξε τη μέση λύση: δηλαδή θα έπρεπε να καθιερωθεί μια γλώσσα που να χρησιμοποιεί τη ζωντανή γλώσσα του λαού αλλά με προσθήκη λεξιλογίου από την αρχαία ελληνική, όπου ήταν απαραίτητο) , Δανιήλ Φιλιππίδης, Γρηγόριος Κωνσταντάς, Ρήγας Βελεστινλής, Νεόφυτος Δούκας, Αθανάσιος Ψαλίδας, Άνθιμος Γαζής, Κωνσταντίνος Κούμας, Θεόφιλος Καΐρης.

1ο δείγμα νεοελληνικού διαφωτισμού

Τώρα, Αθανάσιος Χριστόπουλος

Η άποψη του Λίνου Πολίτη
Για πρώτη φορά ύστερ’ από το πέσιμο της Κρήτης και ύστερ’ από ενάμιση περίπου αιώνα ποιητικής σιωπής, ακούγεται μια, αδύνατη ακόμη, αλλά γνήσια λυρική φωνή. Τα Λυρικά έχουν ξεπεράσει αποφασιστικά το επίπεδο των ασήμαντων στιχουργημάτων.
 Γραμμένα σε μικρούς εύκαμπτους στίχους και σε μιαν γλώσσα δημοτική, λογοτεχνικά χρησιμοποιημένη, έχουν τα τραγούδια του Χριστόπουλου μια χάρη και μια λεπτότητα, αλλά μαζί και κάτι το συγκρατημένο και το διακριτικό, δεν ξεπερνούν την τάξη και το μέτρο. Ψάλλει τον έρωτα και το κρασί, μας παρασταίνει τον εαυτό του διαρκώς πληγωμένον από τον έρωτα· ο έρωτας αυτός δεν είναι όμως ποτέ το μεγάλο πάθος, είναι περισσότερο ένας χαριεντισμός, ένα παιγνίδισμα ή και μια φιλοφρόνηση μονάχα. Το κλίμα μένει πάντοτε εύκρατο· λείπει η θερμή πνοή που θα έλιωνε μονομιάς όλες αυτές τις ψυχρές μυθολογικές αλληγορίες. […]

Τα ποιήματα του Χριστόπουλου, ανάλαφρα, πρόσχαρα τα περισσότερα – αδιάφορο πώς τα κρίνουμε εμείς σήμερα – έφεραν στον καιρό τους μια καινούρια δροσιά, κάποιο διαφορετικό μήνυμα. Και αυτό η εποχή του το κατάλαβε πέρα ως πέρα, ετίμησε τον ποιητή, και τα Λυρικά του κυκλοφορούσαν σε απανωτές εκδόσεις». 

Λίνος Πολίτης, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας

 

Ο ποιητής  Αθανάσιος Χριστόπουλος

Υπήρξε από τους σημαντικούς λόγιους της εποχής του νεοελληνικού διαφωτισμού. Γεννήθηκε στην Καστοριά το 1772 και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στο Βουκουρέστι. Πέθανε στην Τρανσυλβανία το 1847. Σπούδασε νομικά και  ιατρική στην Ιταλία και στο διάστημα 1812-1820 καταλαμβάνει σημαντικά αξιώματα στις παραδουνάβιες ηγεμονίες. Το 1819 μυήθηκε στη φιλικη εταιρία και με την έναρξη της επανάστασης έχασε όλα του τα αξιώματα.Μετά τη σύσταση του πρώτου Ελληνικού κράτους επέστρεψε στην Ελλάδα και προσπάθησε να εγκατασταθεί στην πατρίδα του αλλά απογοητεύτηκε από τις συνθήκες και επέστρεψε στην Τρανσυλβανία όπου και πέθανε.

Ασχολήθηκε με ποικίλα θέματα αλλά κυρίως με την ποίηση. 

Η γλώσσα του είναι δημοτική και κομψή και εκφράζεται μέσα από αυτήν ένας γνήσιος λυρισμός. Υμνεί τον έρωτα,το κρασί και τις χαρές της ζωής  Τα ποιήματα του Χριστόπουλου είναι ανάλαφρα,πρόσχαρα, λυρικά, γραμμένα σε απλή γλώσσα και για αυτούς τους λόγους ήταν ιδαίτερα αγαπητά.

Το ποίημα "Τώρα"

Το ποίημα απηχεί ιδέες του ευρωπαϊκού διαφωτισμού, σχετικά με την ελεύθερη βούληση και τα ατομικά δικαιώματα του ανθρώπου. Το ανάλαφρο θέμα του ποιήματος και η ανεμελιά του αντικατοπτρίζουν τη γενικότερη χαλαρότητα της αστικής τάξης, οι επιδιώξεις, τα ήθη και η διασκέδαση της οποίας συγκλίνουν σε αρκετά μεγάλο βαθμό με το σύγχρονο καταναλωτικό πρότυπο ζωής.

Οι 3 πρώτες στροφές

 Στην αρχή ο ποιητής διατυπώνει αρνητικά τις απόψεις του για τη ζωή: δε θέλει να ελπίζει, ούτε να φροντίζει για το μέλλον του. Η αρνητική διατύπωση των σκέψεων του ποιητή δημιουργεί κατάσταση αναμονής στον ακροατή που περιμένει ν' ακούσει τι είναι αυτό που θέλει ο ποιητής. Αυτό που θέλει λοιπόν είναι να ενδιαφέρεται μόνο για το σήμερα και να αφήνει το μέλλον κυριολεκτικά στην τύχη.
Δεν τον ενδιαφέρει καθόλου τι πρόκειται να γίνει και τι του επιφυλάσσει το αύριο γιατί οι σκέψεις αυτές τον κάνουν να χάνει τα λογικά του. Η ενασχόληση με το μέλλον και ο προγραμματισμός της ζωής θεωρούνται από τον ποιητή μάταιος κόπος καθώς κανείς δεν ξέρει τι του επιφυλάσσει η μοίρα και ότι όλα τα σχέδια για τη ζωή μπορούν να ανατραπούν από τη μια στιγμή στην άλλη.
Η αδιαφορία του ποιητή για το τι θα γίνει στο μέλλον είναι τόσο μεγάλη που φτάνει στο σημείο να πει  οτι δεν τον ενδιαφέρει ό,τι και αν γίνει ακόμη και  μια ενδεχόμενη συντέλεια του κόσμου. Ο ποιητής με μια διάθεση υπερβολής και με την επανάληψη της λέξης "ας" φτάνει στο σημείο ν' αρνηθεί ακόμα και τις δυνάμεις της φύσης. Μέσα από αυτούς τους στίχους αποκαλύπτεται μια κατάσταση εφησυχασμού, χαλαρότητας, καλοπέρασης και αδιαφορίας για τα προβλήματα   του γένους: είναι η νοοτροπία και οι αντιλήψεις της φαναριώτικης κοινωνίας.

Η 4η στροφή
Στην τελευταία στροφή ο ποιητής δηλώνει ξεκάθαρα οτι ζει μόνο για το "τώρα" και ζητά να το γευτεί στο μέγιστο βαθμό. Ο ποιητής θέλει να βιώσει τις χαρές που προσφέρει το παρόν καθώς αυτές οι χαρές είναι χειροπιαστές. Οι χαρές αυτές είναι το ο "Βάκχος" δηλαδή το γλέντι και ο "έρωτας" δηλαδή η ερωτική απόλαυση. Ο ποιητής δίνει έμφαση στις πρόσκαιρες και υλικές απολαύσεις οι οποίες όμως τον κάνουν να αισθάνεται πολύ ευτυχισμένος  και συναισθηματικά πλήρης.
Γλώσσα-στιχουργική
 Η γλώσσα του ποιήματος είναι η δημοτική που χρησιμοποιούσε ο απλός λαός, απλή και λυρική. Το ποίημα αποτελείται από 4 εξάστιχες στροφές. Ο στίχος είναι ιαμβικός επτασύλλαβος, ενώ ο τρίτος και ο έκτος στίχος είναι εξασύλλαβος. Η ομοιοκαταληξία είναι ζευγαρωτή(1ο-2ος στίχος) και σταυρωτή (3ος-4ος-5ος-6ος στίχος).
Η ποικιλία των στίχων, η ομοιοκαταληξία, το ιαμβικό μέτρο, οι μικρές ως προς τον αριθμό στίχων στροφές, η απλή γλώσσα, η χρήση πρώτου προσώπου και το ανάλαφρο θέμα προσδίδει μουσικότητα  λυρικότητα και αρμονία στο ποίημα  και συνδέεται άμεσα με τον τίτλο της ποιητικής συλλογής "Λυρικά".

 
2ο δείγμα νεοελληνικού διαφωτισμού

Θούριος, Ρήγας Βελενστινλής 

«Με τα συνηθισμένα μέτρα της ποιητικής δεν μπορεί βέβαια να κριθεί ο Θούριος. Σε μια τέτοια κρίση δεν αντέχει·  αλλά και θα ήταν λάθος να τον κρίνουμε έτσι. Ο Θούριος είναι μια επαναστατική φωνή, βαλμένη σε μέτρα ποιητικά, φωνή όμως που προδίδει έναν πύρινο ενθουσιασμό και μια ψυχή που πραγματικά φλέγεται. Ποίημα δεν είναι, αλλά και δεν είναι απλό μανιφέστο· η θερμή πνοή που το διαπερνά υψώνει την απλή ρητορική σε μιαν ανώτερη σφαίρα, που κάποτε αγγίζει και τα όρια της ποίησης». (σσ. 127-128)
 Λίνος Πολίτης, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας

 «Ο Θούριος μετέφρασε τις αρχές και τις επιδιώξεις της πολιτικής θεωρίας του Ρήγα σε μια γλώσσα που μπορούσε να αγγίξει την ευαισθησία των λαϊκών μαζών. Και στο σημείο αυτό ο Ρήγας ακολούθησε την πρακτικά προσανατολισμένη πολιτική σκέψη που είχε καθοδηγήσει τα σχέδια του ήδη από την εποχή της πρώτης σύλληψης». (σελ. 99)

Κιτρομηλίδης Πασχάλης, Ρήγας Βελεστινλής. Θεωρία και πράξη, Αθήνα 1998, Βουλή των Ελλήνων

«Ο «Θούριος» δεν είναι ένα πολεμικό εμβατήριο της μάχης. Είναι μια επαναστατική προκήρυξη, σάλπισμα ξεσηκωμού και προσκλητήριο δυνάμεων, κυρίως όμως απελευθερωτικό πρόγραμμα και πολιτική κατήχηση. Ουσιαστικά, δεν κηρύσσει, αλλά προεξαγγέλλει μια επανάσταση. Έρχεται να καταδείξη την ανάγκη του ξεσηκωμού και να προετοιμάση τα πνεύματα. Γράφτηκε σε στίχους βέβαια και τραγουδιέται, κ’ έτσι διαδίδεται ευκολώτερα από στόμα σε στόμα, απηχεί βαθύτερα στις καρδιές, υποβάλλει, εμπνέει και συναρπάζει. Μιλάει τη θερμή γλώσσα των αληθινών έργων και μεταρσιώνεται κάπου - κάπου σε λυρικές εξάρσεις μεγαλείου και πάθους. Στη βάση του όμως δεν παύει να ’ναι μια προκήρυξη που ξετυλίγει ένα πρόγραμμα, ένα έργο πολιτικού διαφωτισμού κ’ επαναστατικής κατήχησης. Φυσιολογική προέκταση όλου του άλλου έργου του Ρήγα κι αποκορύφωμα της εθνεγερτικής του προσπάθειας. Μετά απ’ αυτό, δεν απομένει παρά η οργάνωση των δυνάμεων και η ένοπλη εξέγερση…». (σελ. 72)    Βρανούσης Λέανδρος , Ρήγας Βελεστινλής, 1757 – 1798, Αθήνα, 1963

Ο Ρήγας Φεραίος δανείζεται από τους αρχαίους Έλληνες τη λέξη "Θούριος" που σημαίνει ορμητικός, μαινόμενος, πολεμικός. Ο τίτλος ανταποκρίνεται πλήρως στο περιεχόμενο του έργου αφού πρόκειται για ένα επαναστατικό πατριωτικό ύμνο που ήθελε να εμψυχώσει και να ξεσηκώσει τους σκλαβωμένους ραγιάδες. Ο Ρήγας δεν απευθύνεται μόνο στους υπόδουλους Έλληνες αλλά και σε όλους τους κατοίκους της Βαλκανικής που ήταν κάτω από τον τουρκικό ζυγό. Θεματικά κέντρα

•  Ελευθερία ή θάνατος
• Κοινός όρκος και αγώνας των Ελλήνων για Ελευθερία
• Συλλογική ευθύνη για την τύχη της Ελλάδας

Δομή

1η ενότητα: στίχοι 1-8

2η ενότητα: στίχοι 9-20

3η ενότητα: στίχοι 21-30

4η ενότητα: στίχοι 31-40

1η ενότητα

Το ποίημα ξεκινάει με ένα επιφώνημα αγανάκτησης για την αδράνεια την οποία δείχνουν οι συμπατριώτες του απέναντι στη δουλεία  και την τραγική  κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οι υπόδουλοι Έλληνες. Η προσφώνηση "παλικάρια" φανερώνει την  πεποίθηση του για το υψηλό φρόνημα των Ελλήνων και για τις ψυχικές και  σωματικές τους αντοχές. Ο Ρήγας προσπαθεί να αφυπνίσει τους υπόδουλους Έλληνες και μέσα από τα ερωτήματα που θέτει τους καλεί να μην περιμένουν άλλο και να διεκδικήσουν μόνοι τους  την ελευθερία τους.  Δεν μπορούν να είναι πια έρμαια των τούρκων κατακτητών και να μη μπορούν να ορίσουν τη ζωή τους.Πρέπει να σταματήσει η σκλαβιά όπως και οι απώλειες των αγαπημένων προσώπων και οι απώλειες της πατρίδας.

Ο Ρήγας στέλνει το επαναστατικό του μήνυμα που αποτελεί ταυτόχρονα ένα προσκλητήριο ξεσηκωμού: Η ελεύθερη ζωή έχει πολύ μεγάλη αξία ακόμη και αν είναι  μικρής διάρκειας.

2η ενότητα
Η σκλαβιά αποτελεί ένα αβάσταχτο και ασήκωτο μαρτύριο για τους Έλληνες και είναι κάτι που δεν πρέπει ν' ανεχτούν άλλο. Ο  Ρήγας τονίζει με κάθε τρόπο τη βάρβαρη,σκληρή και  καταπιεστική συμπεριφορά των κατακτητών.Κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει τελικά από αυτή τη συμπεριφορά: ούτε καπετάνιος, ούτε παπάς, ούτε λαϊκός, ούτε αγάς, ούτε Τούρκος, ούτε Έλληνας. Ακόμη και οι άνθρωποι που διεκδίκησαν καλύτερες συνθήκες ζωής κατέχοντας υψηλά αξιώματα στο τουρκικό καθεστώς  δεν είχαν καλύτερη τύχη καθώς βίωσαν και αυτοί την απληστία και τη θηριωδία  του σουλτάνου που τους θανάτωσε χωρίς κάποια αφορμή. Οι βιαιότητες και οι αυθαιρεσίες του σουλτάνου βάζουν σε κίνδυνο τις ζωές και τις περιουσίες χριστιανών και μωαμεθανών.

3η ενότητα 
Σε αυτούς τους στίχους ο Ρήγας καλεί τους Έλληνες να ορκιστούν στο σταυρό να εκλέξουν συμβούλους προκομμένους, ανθρώπους φωτισμένους που θα τους καθοδηγήσουν στον αγώνα τους. Οι άνθρωποι αυτοί πρέπει να είναι φωτισμένοι και μορφωμένοι με τις κατάλληλες γνώσεις και την κατάλληλη παιδεία. Η μόρφωση και η αγάπη για την πατρίδα θα πρέπει να έχουν πρωταρχικό ρόλο. Απαραίτητη προϋπόθεση όμως για την επιτυχή έκβαση του αγώνα θα είναι η εκλογή ενός και μοναδικού αρχηγού του αγώνα των σκλαβωμένων τον οποίο θα σέβονται και θα τον υπακούν όλοι καθώς η αναρχία δημιουργεί τα ίδια προβλήματα με τη σκλαβιά. Στο πρόσωπο αυτού του αρχηγού θα πρέπει να συσπειρωθούν όλοι και να συγκεντρώσουν τις δυνάμεις και τις ελπίδες τους. Επειδή όμως η σοβαρότητα της κατάστασης δεν επιτρέπει λάθη, παραλείψεις και εγωισμούς ο Ρήγας καλεί όλους τους σκλαβωμένους να ορκιστούν και να δεσμευτούν απέναντι στην πατρίδα και απέναντι στο θεό με όρκο ιερό που θα εξασφαλίζει την ενότητα του αγώνα.

4η ενότητα
Ο όρκος που εκφράζεται σε α πρόσωπο αναφέρει οτι δεν πρόκειται να δεχτούν ποτέ τις απόψεις και τις θέσεις των τυράννων, δε θα τους υπηρετήσουν ούτε θα παραπλανηθούν ποτέ από τις ψεύτικες υποσχέσεις τους. Ο μαναδικός στόχος των Ελλήνων θα είναι να μείνουν πιστοί στις αρχές και στις αξίες του αγώνα τους, να υπακούν στον αρχηγό του αγώνα και να μη καμφθούν από τυχόν δυσκολίες και εμπόδια που θα προκύψουν. Σε περίπτωση που κάποιος παραβιάσει τον όρκο η τιμωρία θα είναι θάνατος. Ο θάνατος παρουσιάζεται ως θεϊκή τιμωρία καθώς εκείνη την εποχή θρησκεία, πατρίδα και ελευθερία ταυτίζονταν και αποτελούσαν τις υψηλότερες αξίες.

Γλώσσα-στιχουργική
Η γλώσσα είναι λαϊκή, δημοτική με ορισμένους λόγιους ιδιωματικούς τύπους. Είναι απλή, άμεση και ζωντανή. Το μέτρο είναι ιαμβικό και  ο στίχος είναι  δεκατρισύλλαβος που χωρίζεται σε δύο ημιστίχια(επτασύλλαβο και εξασύλλαβο).Η ομοιοκαταληξία είναι ζευγαρωτή. Η γλώσσα του ποιήματος, η χρήση δυνατών και κατάλληλων λέξεων ,το μέτρο, η ομοιοκαταληξία συντελούν ώστε να αποδοθούν πλήρως τα φλογερά, ενθουσιώδη και επαναστατικά συναισθήματα του ποιητή.

Σύγκριση των ποιημάτων "Τώρα" και "Θούριος"
Τα δύο ποιήματα γράφονται περίπου την ίδια εποχή και όμως είναι τελείως διαφορετικά σε περιεχόμενο και προβάλλονται δύο διαφορετικές στάσεις ζωής.

Ο Ρήγας απευθύνεται στους σκλαβωμένους Έλληνες και προσπαθεί να τους αφυπνίσει ώστε να ξεκινήσουν τον αγώνα τους για ν΄απαλλαχτούν από τον τουρκικό ζυγό. Προτρέπει τους Έλληνες ν΄αγωνιστούν για μια ελεύθερη ζωή, για μια ζωή που θα ορίζουν οι ίδιοι και θα είναι απαλλαγμένη από τον τούρκο δυνάστη που ακυρώνει κάθε ατομικό και συλλογικό δικαίωμα. Το ποίημα του Ρήγα προσπαθεί να εμφυσήσει φιλελεύθερες και αγωνιστικές ιδέες, γνήσιο επαναστατικό πνεύμα  και να τονίσει τις αξίες της ελευθερίας, της πατρίδας και της θρησκείας.

Αντίθετα ο Αθανάσιος Χριστόπουλος προτρέπει τους ανθρώπους ν' ακολουθήσουν μια ανέμελη και ξέγνοιαστη ζωή, να χαίρονται μόνο το παρόν, να αδιαφορούν για το μέλλον και να απολαμβάνουν την  κάθε  στιγμή χωρίς να προβληματίζονται για όσα θ' ακολουθήσουν.Το πρότυπο ζωής που προβάλλει το ποίημα δίνει έμφαση στο γλέντι, στη χαρά του έρωτα και στις υλικές απολαύσεις που χαρίζουν στον άνθρωπο την πρόσκαιρη ευτυχία. Το τώρα αποκτά μέγιστη αξία ενώ όλα τα άλλα προβλήματα και ζητήματα αντιμετωπίζονται με πλήρη αδιαφορία που φτάνει στα όρια της απάθειας.

Βιβλιογραφία

1. Ιστορία της Νεοελληνικής λογοτεχνίας, Λίνος Πολίτης
2. Νεοελληνικός Διαφωτισμός, Κ.Θ. Δημαράς
3. Λεξικό λογοτεχνικών όρων, Ο.Ε.Δ.Β
4. Κείμενα Νεοελληνικής λογοτεχνίας, Βιβλίο εκπαιδευτικού, Ο.Ε.Δ.Β.
5. Νεότερη και σύγχρονη ιστορία, Γ Γυμνασίου, Ο.Ε.Δ.Β

Δικτυογραφία

1. http://stavrochoros.pblogs.gr/2008/01/k-th-dhmaras-neoellhnikos-diafwtismos-.html
2.  http://www.odyssey.com.cy/main/default.aspx?it=1&tabid=138&itemid=952
3.  http://www.potheg.gr/PeriodDetails.aspx?lan=1&id=4
4.  http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%B5%CE%BF%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%86%CF%89%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82
5.  http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A1%CE%AE%CE%B3%CE%B1%CF%82_%CE%A6%CE%B5%CF%81%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%82
6.  http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=585
7.  http://www.snhell.gr/anthology/writer.asp?id=83
8. http://www.peri-grafis.com/ergo.php?id=131
9.  http://www.e-alexandria.gr/bookby.asp?ID=37&BID=282