ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΜΑΓΙΚΟ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΟΣ

Διεθνής Διαστημικός Σταθμός: η ζωή στο διάστημα

Μετάφραση: Ζαχαροπούλου Όλγα (Olga Zacharopoulou)

Η Ζωή στο Σταθμό

Από τους Shamim Hartevelt-Velani και Carl Walker

Πως είναι η ζωή των αστροναυτών πάνω στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS); Το γήινο περιβάλλον που μοιάζει περισσότερο με το περιβάλλον μικροβαρύτητας που βιώνεις στο ISS είναι το υδάτινο – και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι αστροναύτες εκπαιδεύονται μέσα σε μεγάλες πισίνες. Μέσα στο ISS, οι αστροναύτες μπορούν να παίξουν με αιωρούμενες σταγόνες νερού και, αντί να περπατούν, μπορούν να σπρώχνουν τους εαυτούς τους μακριά από τα τειχώματα και να περιφέρονται στον αέρα.

Οι αστροναύτες βιώνουν 16 ανατολές και δύσεις Ηλίου σε μια μέρα, καθώς ο ISS ολοκληρώνει μια περιφορά γύρω από τη Γη σε 90 λεπτά. Είναι δύσκολο να προσαρμοστούν σε αυτό και κατά μέσο όρο κοιμούνται 5-6 ώρες την ημέρα αντί για 7-8 ώρες ύπνου που απολαμβάνουν στη Γη. Ωστόσο, ακολουθούν ένα αυστηρό πρόγραμμα ύπνου-εργασίας. Φυσικά, η έλλειψη ύπνου μπορεί να προέρχεται από τον ενθουσιασμό για τα πρώτα βήματα σε περιβάλλον έλλειψης βαρύτητας, την υπέροχη θέα προς τη Γη και το σκοτάδι του διαστήματος.

 Τα πληρώματα περνούν γύρω στις 160 εργατοώρες τη βδομάδα κάνοντας επιστημονικά πειράματα, το υπόλοιπο της ώρας τους το περνούν στη συντήρηση, ελέγχο του σταθμού και σε διαστημικούς περιπάτους. Οι διαστημικοί περίπατοι (ή δραστηριότητες εκτός σκάφους -EVA) είναι απαραίτητοι για την κατασκευή, συντήρηση και εγκατάσταση επιστημονικών εξαρτημάτων έξω από το Σταθμό. Η Κυριακή είναι συνήθως μέρα ξεκούρασης, αν και μερικά πειράματα συνεχίζουν και πρέπει να παρακολουθούνται.

 Οι αστροναύτες χρειάζεται να προσέχουν αρκετά τους εαυτούς τους στο διάστημα και προτεραιότητά τους είναι η υγεία και η ασφάλειά τους. Πρέπει να βρίσκονται σε καλή φυσική και ψυχική κατάσταση. Τρώνε 3 γεύματα την ημέρα και η ώρα φαγητού είναι σημαντική για την κοινωνικοποίηση του πληρώματος. Υπάρχει μια κουζίνα όπου το φαγητό μπορεί να ζεσταθεί, ένα ψυγείο-καταψύκτης και ένα τραπέζι. Στο πάτωμα υπάρχουν λουριά για να στερεώνουν τα πόδια τους οι αστροναύτες και να μπορούν να βρίσκονται σε καθιστική στάση, αλλά συχνά τρώνε καθώς αιωρούνται τριγύρω. Το περισσότερο από το φαγητό είναι ξηρή τροφή, κατεψυγμένο, κονσερβοποιημένο ή έτοιμο προς κατανάλωση. Αυτό το είδος φαγητού και η “έλλειψη βαρύτητας” οδηγεί στην εξασθένηση της γεύσης του φαγητού (όπως όταν προσπαθεί κάποιος να φάει ενώ έχει βαρύ συνάχι).

Το ευρύ φάσμα εθνικοτήτων στο Σταθμό σημαίνει ότι η διατροφή πρέπει να επιλεχθεί με προσοχή. Οι αστροναύτες μπορούν να δηλώσουν τις προσωπικές διατροφικές προτιμήσεις τους πριν ξεκινήσει η διαμονή τους στο Διαστημικό Σταθμό, αλλά μπορούν να αλλάξουν γνώμη κατά τη διάρκεια της αποστολής τους, εφόσον η διατροφική αξία του φαγητού τους (2800 θερμίδες την ημέρα) διατηρείται. Το φαγητό παραλαμβάνεται περιοδικά από τη Γη σε διαστημικά φορτηγά-οχήματα (όπως το ATV της ESA ή τα Ρωσικά οχήματα Progress).

Υπάρχουν επίσης και αποξηραμένα φαγητά και ροφήματα που επανέρχονται στην αρχική τους κατάσταση με την προσθήκη νερού. Σύριγγες χρησιμοποιούνται για να ενυδατώσουν μονές μερίδες φαγητού για να αποφευχθούν σπατάλες: το νερό είναι πολύτιμο αγαθό. Η μεταφορά νερού στο ISS είναι πολύ ακριβή, έτσι κάποια ποσότητα νερού ανακυκλώνεται από την ίδια την καμπίνα μέσω συμπύκνωσης. Μιας και το νερό πρέπει να διατηρηθεί, προτιμούνται οι οδοντόπαστες που δεν δημιουργούν αφρό. Για την προσωπική υγιεινή χρησιμοποιούνται υγρά μαντηλάκια. Οι αστροναύτες θα κάνουν το πρώτο τους μπάνιο όταν γυρίσουν στη Γη.

Δεν υπάρχει “πάνω” και “κάτω” στο διάστημα. Για να κοιμηθείς πρέπει να τυλίξεις τον εαυτό σου σε έναν υπνόσακο στερεωμένο στον τοίχο. Οι αστροναύτες χρησιμοποιούν ωτοασπίδες για να κρατήσουν μακριά τους θορύβους των μηχανημάτων υποστήριξης ζωής τα οποία βρίσκονται σε λειτουργία συνεχώς, όπως και ήχους που προκαλούνται από τη θερμική διαστολή και συστολή του ίδιου του Σταθμού. Προσπαθούν να ασφαλίσουν τα ελεύθερα κινούμενα χέρια τους, που θα μπορούσαν να καταλήξουν να κλείνουν τους αεραγωγούς που μεταφέρουν τον αέρα στο Σταθμό και να προκαλέσουν επικίνδυνη αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα σε ένα μέρος.

 Η θερμοκρασία διατηρείται σε τέτοια επίπεδα από το κλιματισμό ώστε οι αστροναύτες μπορούν να χρησιμοποιούν ελαφρύ ρουχισμό. Η πίεση του αέρα διατηρείται μέσα στα ίδια επίπεδα με τη Γη. Κατά τη διάρκεια της εκτόξευσης και της προσγείωσης ή όταν εκτελούν διαστημικούς περιπάτους έξω από τον ISS, οι αστροναύτες φορούν ειδικές διαστημικές στολές που ρυθμίζουν την πίεση, για να τους προστατεύσουν από τις ακραίες συνθήκες.

Οι άνδρες και οι γυναίκες που επιλέγονται ως αστροναύτες δουλεύουν ως μια ομάδα. Η εκπαίδευσή τους τούς βοηθά να αντιμετωπίσουν την έλλειψη προσωπικού χώρου και να είναι ικανοί να ζήσουν σε ένα τέτοιο περιβάλλον για μήνες κάθε φορά. Γίνεται σπίτι για αυτούς.

 Κατά τη διάρκεια των πρώτων ωρών ή ημερών σε συνθήκες “έλλειψης βαρύτητας” , οι αστροναύτες συχνά προσλαμβάνουν αντικρουόμενα ερεθίσματα, από τους αισθητήρες του συστήματος ισορροπίας τους, το οποίο επεξεργάζεται ερεθίσματα που λαμβάνονται από τα μάτια τους και το εσωτερικό των αυτιών τους (τα οποία καταγράφουν κίνηση και ταχύτητα), και από ότι λαμβάνουν από τις αρθρώσεις και τους μύες τους. Σε πολλούς αστροναύτες, αυτό προκαλεί κάτι παρόμοιο με τη ναυτία λόγω κίνησης στη Γη – η οποία επίσης προκαλείται από τη σύγχυση στα συστήματα ισορροπίας, κίνησης και όρασης. Οι αστροναύτες νιώθουν άσχημα και ναυτία μέχρι το σώμα τους να “μάθει” τους νέους κανόνες, π.χ. Μέχρι να θέσει ξανά τις προτεραιότητες στα διαφορετικά νευρικά σινιάλα. Τελικά, μια σταθερή κατάσταση επιτυγχάνεται στην οποία τα οπτικά ερεθίσματα του αστροναύτη είναι τα κυρίαρχα......

Πηγή:  http://www.scienceinschool.org/print/1133

Ο Ορισμός

• Με τον ορισμό προσπαθούμε να προσδιορίσουμε μια λέξη-έννοια διακρίνοντάς την από όλες τις άλλες.
• Για την απόδοση ενός απλού ορισμού ξεκινάμε από την έννοια που θα ορίσουμε (την οριστέα έννοια), μεταβαίνουμε σε μια γενικότερη κατηγορία στην οποία εντάσσεται η έννοια (η λέξη αυτή λέγεται γένος) και καταλήγουμε στην παρουσίαση των στοιχείων που διαφοροποιούν την έννοια που ορίζουμε από όλες τις άλλες που ανήκουν στην ίδια κατηγορία(ειδοποιός διαφορά). Εντοπίζουμε δηλαδή τη διαφορά που διακρίνει την έννοιά μας από όλες τις υπόλοιπες. Ας δούμε μαζί ένα παράδειγμα:

Οριστέα έννοια	Γένος	Ειδοποιός διαφορά
μικροσκόπιο (είναι)	το όργανο	που μεγεθύνει αντικείμενα πολύ μικρά για να τα δει το ανθρώπινο μάτι

ΑΣΚΗΣΗ
Να αντιστοιχίσετε τις λέξεις της στήλης Α με τον καταλληλο ορισμό τους στη στήλη Β και να εντοπίσετε το γένος της οριστέας έννοιας και την ειδοποιό διαφορά τους.
 

           Α                                                    

1.  αστρονομία
2.  πλανήτης
3.  δορυφόρος 
4.   γαλαξίας
5.  μετεωρίτης
6.  κοσμολογία                                         
7.   κομήτης
8.   αστέρας

        Β

• Σύστημα που αποτελείται από αστέρια, αστρική σκόνη και αόρατη σκοτεινή ύλη.
• Κάθε ουράνιο σώμα που έλκεται από τη βαρύτητα της γης και πέφτει στην επιφάνεια χωρίς να διαλυθεί πλήρως στην ατμόσφαιρα.
• Κάθε λαμπερό αέριο ουράνιο σώμα που ακτινοβολεί.
• Η επιστήμη που ερευνά και εξετάζει όλα τα ουράνια σώματα  καθώς και τις σχέσεις, κινήσεις και δυναμική αυτών.
•  Ουράνιο σώμα που παρουσιάζει όψη νεφελώδη και η ύλη από την οποία αποτελείται επιμηκύνεται με τη  μορφή μακριάς ουράς.
• Ουράνια σώματα που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τον ήλιο.
• Η μελέτη που εξετάζει τις συνθήκες δημιουργίας του σύμπαντος.
• Κάθε φυσικό ουράνιο σώμα που περιστρέφεται γύρω από ένα πλανήτη.