B Επεισόδιο 526-581

Γ σκηνή:στίχοι 526-581:Κρέων, Ισμήνη, Αντιγόνη, Χορός


Η Ισμήνη, συνοδευόμενη από δύο ακολούθους του Κρέοντα, βγαίνει από το ανάκτορο με βήμα σεμνό. Το πρόσωπο της είναι ξαναμμένο από τα κλάματα, γιατί έχει πληροφορηθεί τη σύλληψη της Αντιγόνης. Η είσοδος και του τρίτου υποκριτή εμπλουτίζει τη σκηνή με τις αντιθέσεις τριών διαφορετικών χαρακτήρων.
Ο Κρέων απευθύνεται στην Ισμήνη χρησιμοποιώντας τα σχήματα λόγου της παρομοίωσης και της υπαλλαγής: Η Ισμήνη παρομοιάζεται με οχιά που είχε τρυπώσει στο σπίτι και του έπινε το αίμα(παρομοίωση) και οι δύο αδελφές χαρακτηρίζονται ως επαναστάτριες με το αφηρημένο ουσιαστικό επαναστάσεις(σχήμα υπαλλαγής). Κανένα από αυτά τα σχήματα δεν ανταποκρίνεται και δεν ταιριαζει στον χαρακτήρα της Ισμήνης.
Στην ερώτηση του Κρέοντα αν είναι και η ίδια υπεύθυνη για την ταφή του Πολυνείκη, αποδέχεται την κατηγορία και ξαφνιάζει του θεατές αφού καμία ανάμειξη δεν είχε στην πράξη αυτή. Ποια είναι τα κίνητρα της; Προφανώς θέλει να εξιλεωθεί μ'αυτόν τον τρόπο στον νεκρό αδελφό της αλλά θέλει να συμφιλιωθεί και με την αδελφή της καθώς είναι το μόνο αγαπημένο πρόσωπο που έχει μείνει στη ζωή της.

Επιχειρήματα με τα οποία η Ισμήνη προσπαθεί να πείσει την Αντιγόνη να δεχτεί τη συμμετοχή της στο έργο της ταφής

1. Είναι τιμή ν' ακολουθήσει την τύχη της αδελφής της.
2. Θα μπορέσει μ'αυτόν τον τρόπο να εξιλεωθεί  στον νεκρό αδελφό της, επειδή αρχικά δεν δέχτηκε να βοηθήσει στην ταφή του.
3. Η ζωή της θα είναι χωρίς νόημα, αν χάσει την Αντιγόνη.
4. Είναι το ίδιο συνένοχη με την Αντιγόνη αφού συναίνεσε στην απόφαση της Αντιγόνης.

Η Ισμήνη σ'αυτούς τους στίχους παρουσιάζεται πολύ διαφορετική σε σχέση με την παρουσία της στον πρόλογο του έργου. Ενώ στην αρχή του έργου αρνήθηκε να ριψοκινδυνεύσει, τώρα ομολογεί την ενοχή της, αν  και γνωρίζει οτι την περιμένει ο θάνατος. Μάλλον πρόκειται για μια έξαρση ηρωισμού. Δεν είναι πλασμένη για ηρωίδα και δεν έχει το ψυχικό σθένος της Αντιγόνης. Όμως έστω και με κάποια καθυστέρηση, δείχνει μεταμέλεια για την εως τώρα συμπεριφορά της και  επιδιώκει τη συγχώρεση του νεκρού αδελφού της αλλά και τη συμφιλίωση με την αδελφή της. Η μοναξιά που την περιμένει, αν χάσει την  Αντιγόνη είναι αφόρητη και αυτό είναι κάτι που μάλλον δεν μπορεί ν'αντέξει. Όμως η πεισματική άρνηση της Αντιγόνης να δεχτεί τη βοήθεια της την φέρνει σε απόγνωση γι αυτό και κάνει μια ύστατη προσπάθεια να πείσει τον Κρέοντα ν'αλλάξει γνώμη επικαλούμενη τη σχέση της Αντιγόνης με τον Αίμονα. Η προσπάθεια της ωστόσο είναι μάταιη και θα πέσει στο κενό.

Επιχειρήματα Αντιγόνης

1. Ούτε η Ισμήνη ηταν πρόθυμη από την αρχή να βοηθήσει ούτε η Αντιγόνη δέχτηκε την προσφορά της Ισμήνης.
2. Δεν έχει κανένα νόημα να μένει κάποιος μόνο στα λόγια.
3. Είναι απαράδεκτο να προσπαθεί κάποιος να οικειοποιείται έργα άλλων και να αντιμετωπίζει τις συνέπειες.
4. Η Ισμήνη επέλεξε από την αρχή να ζήσει και ν ακολουθήσει τις προσταγές του Κρέοντα.

Η Αντιγόνη απορρίπτει με σκληρότητα την ομολογία της αδελφής της και παρουσιάζεται υπερβολικά ψυχρή αφού δεν αναφέρει ούτε μια καλή κουβέντα για την αλλαγή στη συμπεριφορά της Ισμήνης. Η παγερότητα του χαρακτήρα της προβληματίζει με αποτέλεσμα να φαίνεται εγωίστρια και οτι είναι η μόνη που θέλει να διεκδικήσει τη δόξα από την ταφή του Πολυνείκη. Και όμως υπάρχει χώρος στην καρδιά της για αγάπη και τρυφερότητα και θέλει να σώσει την αδελφή της από τον θάνατο. Είναι χαρακτηριστικό του ψυχικού της μεγαλείου οτι δεν επικαλέστηκε τη σχέση της με τον Αίμονα για να σώσει τη ζωή της. Στην ψυχή της δεν υπάρχει περιθώριο ούτε για το παραμικρό σημείο υποχώρησης και συμβιβασμού.

 

Η ένταση του διαλόγου ανάμεσα στις δύο αδελφές επιτυγχάνεται με τα εξής μέσα: α) στιχομυθία β) σκληρότητα και ειρωνεία της Αντιγόνης γ) αντιθέσεις στις βασικές επιλογές Αντιγόνης-Ισμήνης(στίχοι 548, 550, 551, 555, 557, 559-560)

Η στάση του χορού

Ο χορός παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα τους διαλόγους των ηρώων και διακατέχεται από αγωνία και φόβο για τα όσα θα συμβούν. Όμως δεν τολμά να αντιδράσει παρά το γεγονός οτι δεν συμφωνεί με τις αποφάσεις του Κρέοντα. Συμπαθεί την Ισμήνη και ενδιαφέρεται για την τύχη της Αντιγόνης αλλά ο φόβος δεν του επιτρέπει να παρέμβει πιο δυναμικά και αποφασιστικά.

Ο Κρέων

Το προσωπείο του καλού και αφοσιωμένου ηγέτη που φορούσε ο Κρέων στην αρχή του έργου έχει πέσει και σ'αυτό συνέβαλε η Αντιγόνη με το αλύγιστο φρόνημα της. Οξύθυμος, εγωιστής, και ανάλγητος δεν υπολογίζει τα αισθήματα του γιου του και είναι έτοιμος να τιμωρήσει τη μέλλουσα σύζυγο του. Οι παρακλήσεις της Ισμήνης και η αντίδραση του χορού δεν τον συγκινούν. Κυνικός και αυταρχικός ειρωνεύεται και σαρκάζει τις δύο ηρωίδες  και είναι ανίκανος να κατανοήσει το ηθικό τους μεγαλείο και τα υψηλά κίνητρα που κατευθύνουν τις πράξεις τους.
 

Ο λειτουργικός ρόλος του Β Επεισοδίου

• Προβάλλονται οι θέσεις της Αντιγόνης και του Κρέοντα καθώς και το αγεφύρωτο χάσμα που τους χωρίζει.
• Προωθείται η εξέλιξη της δράσης με τη σύλληψη του δράστη, την ομολογία της Ισμήνης, την ενημέρωση για τη σχέση της Αντιγόνης με τον Αίμονα και την απόφαση για τη θανατική καταδίκη των δύο αδελφών.
• Σκιαγράφηση των ηρώων του έργου και παρουσίαση των αντίθετων απόψεων και θέσεων που έχουν.
• Προοικονομούνται η δραματική σκηνή με τον Αίμονα, η αμείλικτη σύγκρουση των ηρώων και η τραγική έκβαση.