Ελένη Ευριπίδη-Πάροδος

ΠΑΡΟΔΟΣ( 192-436)

 

•   Ο χορός είναι μια ομάδα ανθρώπων, σύνολο 15 μαζί με τον κορυφαίο, που κάνει την πρώτη του εμφάνιση με την πάροδο και συνήθως παραμένει στην ορχήστρα σε όλη τη διάρκεια του έργου, τραγουδώντας και χορεύοντας στα λυρικά μέρη της τραγωδίας.

•  Η είσοδος του χορού γινόταν από τη δεξιά ή την αριστερή πάροδο. ( στην Ελένη η είσοδος του χορού γίνεται από την αριστερή πάροδο αφού οι γυναίκες έρχονται από τους αγρούς και την ακροθαλασσιά όπου άπλωναν τα ρούχα). Ο χορός έμπαινε στην ορχήστρα σε διάφορους σχηματισμούς α) συντεταγμένος σε τετράγωνο β) συντεταγμένος σε τριάδες και συνήθως γ) συντεταγμένος κατά πεντάδες. Στεκόταν με την πλάτη γυρισμένη στους θεατές και στρεφόταν σε αυτούς μόνο όταν τραγουδούσε τα χορικά.

•   Ο ρόλος του χορού είναι να συνομιλεί μέσω του κορυφαίου με τους υποκριτές, συμπάσχει με αυτούς, ωστόσο δεν παρεμβαίνει στη δράση, παρά μόνο τη στηρίζει και την ερμηνεύει σχολιάζοντας το νόημα των γεγονότων, τις ευθύνες των ηρώων, τα σφάλματα τους, τη θεϊκή δικαιοσύνη.

•  Στον Ευριπίδη, ο χορός δεν έχει ουσιαστική συμμετοχή στη δράση. Είναι πιο ανθρώπινος, έχει πραγματικά αισθήματα και εκφράζει τις σκέψεις του για την ευτυχία, την τύχη……………….

•   Ο κομμός στην Ελένη είναι ένας θρηνητικός διάλογος Ελένης και χορού. Ο Ευριπίδης προτάσσει αυτόν τον θρήνο για να κάνει ακόμη πιο δραματική τη θέση της Ελένης. Θρηνητικός χαρακτήρας του τραγουδιού: α) επανάληψη και ομοιομορφία του ύφους( ίσος αριθμών στίχων στις στροφές και τις αντιστροφές) β) επίκληση στις θεότητες του κάτω κόσμου.

•  Σκευή του χορού: όλοι οι χορευτές φορούσαν την ίδια μάσκα και τα κοστούμια τους ήταν ομοιόμορφα, απλά και χωρίς πολυτέλειες.

• Ο χορός στη Ελένη αποτελείται από Ελληνίδες αιχμάλωτες γιατί: α) οι γυναίκες διαθέτουν ευαισθησία και μοιράζονται το θρήνο της τραγικής ηρωίδας β) είναι και αυτές αιχμάλωτες και εξόριστες μακριά από τα αγαπημένα τους πρόσωπα και γ) είναι και αυτές Ελληνίδες.

•   Τραγική θέση της Ελένης μέσα από την πάροδο: α) νιώθει ένοχη αν και αθώα β) υποφέρει αναίτια και υπομένει τις συνέπειες των πράξεων των θεών γ) απότομη μεταστροφή της τύχης από την ευτυχία στη δυστυχία. δ) υποφέρει εξαιτίας μιας αναπόφευκτης μοίρας.

•   Ρήση της Ελένης( στίχοι 291-345):παρουσιάζει τη μορφή ενός σύντομου ρητορικού λόγου με: α) προοίμιο(291-303) β) Κυρίως μέρος (303-331) γ)Επίλογο(332-345). Στο λόγο της η Ελένη χρησιμοποιεί

1.  ρητορικές ερωτήσεις

2.  επανάληψη λέξεων

3.  ζευγάρια αντιθετικών λέξεων

4.  αποφθεγματικές φράσεις.: προβληματίζουν τους θεατές σε πανανθρώπινα προβλήματα( στίχοι 303-305,308-309,313,335-337,341-342)

Ο Ευριπίδης προβάλλει μια σειρά συλλογισμών της Ελένης που εμφανίζονται μέσα από μια ρητορική διαμαρτυρία, ένα παράπονο που ζητά να βρει τις πιθανές αιτίες της δυστυχίας της και αναζητά ελαφρυντικά της ενοχής της

•   Μετάσταση του χορού: αποχώρηση του χορού από την ορχήστρα κατά τη διάρκεια της δράσης. Τέτοιες μεταστάσεις ήταν σπάνιες στην αρχαία Ελληνική τραγωδία. Στην Ελένη ο χορός εκφράζει την επιθυμία να συνοδεύσει την Ελένη στο παλάτι, ώστε να ακούσουν μαζί την προφητεία της θεονόης. Ο χορός πρέπει να αποχωρήσει ώστε να εμφανιστεί μόνος του ο Μενέλαος στη σκηνή και να μας μιλήσει για τον εαυτό του.

•   Αμοιβαίο(372-389):είναι ο λυρικός διάλογος ανάμεσα στην Ελένη και στο χορό πριν η Ελένη αποχωρήσει από τη σκηνή. Με το αμοιβαίο έχουμε μια επιβράδυνση. Η πάροδος τελειώνει με την επανάληψη όλων των βασικών θεμάτων που παρουσιάστηκαν από την αρχή του έργου. Ο αργός ρυθμός προετοιμάζει τον θεατή για τη σιωπή που θα ακολουθήσει και διεγείρει τα συναισθήματα του ελέου και φόβου. Δομή του αμοιβαίου: α) 372-389 β)390-404 γ) 405-421 δ) 422-436. Ο στάση του χορού στο αμοιβαίο είναι διαφορετική από τη στάση του στον κομμό. Ο χορός αναλαμβάνει ενεργό δράση και συμβουλεύει την ηρωίδα να μπει στο παλάτι και να συμβουλευτεί τη μάντισσα Θεονόη.