Όπως τα βλέπει κανείς, Ε.Σαραντίτη

Το απόσπασμα προέρχεται από το βιβλίο της Ελένης Σαραντίτη Κάποτε ο κυνηγός, φράση από την  Κίχλη του Γ.Σεφέρη

Ελένη Σαραντίτη

Η Ελένη Σαραντίτη γεννήθηκε στη Nεάπολη Λακωνίας, αλλά από δεκαοκτώ ετών εγκαταστάθηκε στην Aθήνα. Mε τη λογοτεχνία ασχολήθηκε από πολύ νωρίς. Aυτό είναι το ενδέκατο βιβλίο της. Έχει γράψει βιβλία για νέους αλλά και για ενηλίκους. Aπό τα νεανικά μυθιστορήματά της τρία έχουν γίνει σίριαλ. Έχει τιμηθεί με έγκυρα βραβεία στην Eλλάδα και στο εξωτερικό και ορισμένα έργα της έχουν μεταφραστεί σε ξένες γλώσσες. Συνεργάστηκε με πολλές εφημερίδες με διηγήματα, άρθρα, κριτική βιβλίου, ταξιδιωτικά, ενώ από δεκαπενταετίας είναι τακτική συνεργάτις της Eλευθεροτυπίας στη σελίδα του βιβλίου. 

Περίληψη του βιβλίου

H νεαρή Eυρυδίκη που, γεννημένη από οικογένεια Eλλήνων πολιτικών προσφύγων στην Tασκένδη της πρώην Σοβιετικής Ένωσης αφομοίωσε ό,τι καλύτερο διέθεταν οι δυο πολιτισμοί και οι δυο πατρίδες, είναι η αφηγήτρια της οικογενειακής οδύσσειας που κράτησε σαράντα χρόνια και που ακόμα δεν τελείωσε. O Eμφύλιος, ο εκπατρισμός, οι προσπάθειες να ζήσουν και ν' αναπτυχθούν στην καινούρια πατρίδα, η φοβερή νοσταλγία για τον τόπο που άφησαν, οι καινούριοι δεσμοί, οι σπουδές, η πρόοδος και ο κόσμος μιας τρυφερής νεαρής ύπαρξης, μεγαλωμένης μες στην εμπιστοσύνη, την αγάπη, τη χαρά. Που δεν κράτησαν πολύ, καθώς η οικονομική κρίση που ξεσπά στην τότε Σοβιετική Ένωση και ο ακατανίκητος πόθος της επιστροφής, μαζί και οι υποσχέσεις των Eλλήνων αρμοδίων, τους ωθούν, οικογενειακώς, σε νέες περιπέτειες, τούτη τη φορά στην ίδια τους την πατρίδα, που τους μεταχειρίζεται σαν αποπαίδια, οδηγώντας τους σε νέα προσφυγιά. H διήγηση της Eυρυδίκης αποκαλύπτει και έναν ωραίο, συγκινητικό και ενθουσιώδη πρώτο έρωτα, που εμποδίστηκε στο ξεκίνημά του διότι ο σκληρός κυνηγός, που είναι η ζωή, άλλα είχε ορίσει...

Πηγή: http://www.kastaniotis.com/book/978-960-03-3715-0 

Το απόσπασμα

Θεματικά κέντρα

• Επαναπατριζόμενοι Έλληνες. Δυσκολίες και προβλήματα ενσωμάτωσης στην ελληνική κοινωνία.
• Συνθήκες ζωής και εργασίας των οικονομικών προσφύγων.
• Η ακατάβλητη αγωνιστικότητα του ανθρώπου, όταν διεκδικεί μια αξιοπρεπή και δίκαιη ζωή.
• Συντηρητικά κατάλοιπα της ελληνικής κοινωνίας. Το προοδευτικό πνεύμα της νέας γενιάς.

Το ιστορικό πλαίσιο
Πολλοί Έλληνες κατέφυγαν στις χώρες της Σοβιετικής  ένωσης μετά τον εμφύλιο ως πολιτικοί πρόσφυγες. Έζησαν εκεί και πρόκοψαν μέχρι το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης, που σε συνδυασμό με τη νοσταλγία τους για την πατρίδα,τους έφερε πίσω. Ωστόσο οι προσδοκίες τους για μια όμορφη ζωή δε βγήκαν αληθινές πάντα, καθώς αντιμετωπίστηκαν με επιφύλαξη ή και εχθρότητα απο ένα τμήμα της ελληνικής κοινωνίας.

1η ενότητα: Η πρώτη παράγραφος:εισαγωγική:δίνονται στοιχεία για την ηρωίδα και τη σχέση της με τον Σωτήρη.
2η ενότητα: "Ασε με να δω....θα έχουμε ιστορίες". Με μία μικρή αναδρομή στο παρελθόν, η αφηγήτρια φέρνει στο προσκήνιο το διάλογο που είχε με τον Σωτήρη. Από τον διάλογο αποκαλύπτεται οτι ο Σωτήρης αγαπά την Ευριδίκη αλλά οι συμμαθητές της τη σχολιάζουν αρνητικά και την έχουν απομονώσει., καθώς τη θεωρούν ουρανοκατέβατη και σπασίκλα.
3η ενότητα: "Δεν με άκουσε....της χαμογέλασε ευγενικά". Στην ενότητα αυτή προετοιμάζεται ο διάλογος της μητέρας του Σωτήρη με τη γιαγιά της Ευριδίκης.
4η ενότητα: Παρουσιάζεται ο διάλογος ανάμεσα στη θυμωμένη και ξενοφοβική Ερασμία και στην περήφανη και σοφή κυρά Ανάστα.

Τα πρόσωπα του αποσπάσματος
Ευριδίκη: βρίσκεται σε μία χώρα στην οποία οι άνθρωποι την αντιμετωπίζουν με καχυποψία. Δεν έχει φίλους, αισθάνεται θλίψη, μοναξιά και απομόνωση και βιώνει την απόρριψη του κοινωνικού της περίγυρου. Διακατέχεται από αγωνιστικό πνεύμα και αντιλαμβάνεται πως πρέπει να προσπαθήσει σκληρά για να αντιμετωπίσει την  καχυποψία των άλλων και να κερδίσει την εμπιστοσύνη τους και την κοινωνική αποδοχή.
Σωτήρης:  έχει το πλεονέκτημα να ζει σε μία οικογένεια με κοινωνική επιφάνεια και οικονομική άνεση. Απολαμβάνει σε αντίθεση με την Ευριδίκη την αποδοχή και την εκτίμηση των άλλων όμως αυτό δεν τον εμποδίζει να έχει προοδευτικές αντιλήψεις για την αξία των ανθρώπων.
Ερασμία:  ενοχλείται από τη σχέση του Σωτήρη με την Ευριδίκη, καθώς προτάσσει την κοινωνική διαφορά των δύο νέων. Αφήνει υπονοούμενα για την ηθική της Ευριδίκης και δείχνει να υποτιμά τον γιο της τον οποίο θεωρεί εύπιστο και ανώριμο.  Η συντηρητική, ξενοφοβική και υπεροπτική συμπεριφορά της αποκαλύπτει άνθρωπο μικρόψυχο που δεν έχει συλλάβει το πραγματικό νόημα της ζωής και μένει  στους τύπους και όχι στην ουσία των  πραγάτων.
Κυρά-Ανάστα:  δεν πτοείται από την προσβλητική συμπεριφορά της Ερασμίας και αντιμετωπίζει τη μεταστροφή της τύχης με δυναμισμό, υπομονή και περηφάνεια, χωρίς να μεμψιμοιρεί και να παραπονιέται. Άνθρωπος με σοφία και βαθύ ανθρωπισμό, στέκεται μπροστά στην Ερασμία με αξιοπρέπεια και δίνει τη δική της μάχη ελπίζοντας σε καλύτρες ημέρες.
 
Αφηγηματικές τεχνικές
Το εξομολογητικό ύφος και ο αποκαλυπτικός τόνος επιτυγχάνονται με τη  πρωτοπρόσωπη αφήγηση της ηρωίδας, η οποία μεταφέρει στον αναγνώστη όχι μόνο τις προσωπικές της εμπειρίες και σκέψεις αλλά και το συλλογικό ασυνείδητο μιας ομάδας ανθρώπων που βίωσαν την προσφυγιά σε ξένο τόπο αλλά και στον δικό τους.

Φύλλα εργασίας για το συγκεκριμένο κείμενο και το σενάριο μου στον Πρωτέα με θέμα την ξενιτιά: Εικόνες από τη ζωή ενός ξενιτεμένου