Κριτήρια αξιολόγησης στη Νεοελληνική Γλώσσα της Β Γυμνασίου

Μία πρώτη προσπάθεια αξιολόγησης του μαθήματος της νεοελληνικής γλώσσας με βάση τις ενότητες 1 και 7.

Ο Παντελίδης και η ζώνη ασφαλείας

Τάκης Καραγιάννης, 18/02/2016, πηγή: http://www.protagon.gr/apopseis/editorial/44341057978-44341057978
 

Είναι κρίμα να βλέπεις νέο κόσμο να χάνει τη ζωή του. Με αφορμή τον θάνατο του δημοφιλούς τραγουδιστή είναι ευκαιρία να κάνουμε μία σοβαρή συζήτηση για το πόσο επικίνδυνα οδηγούμε και για το πόσο εγκληματικό είναι να τρέχουμε. Με ή χωρίς ζώνες.

Με το που βγήκε η είδηση για τον θάνατο του Παντελή Παντελίδη, η πλειονότητα των χρηστών στο facebook και στο twitter άρχισαν το γνωστό χόμπι. Οι μεν αντιμετώπιζαν τον Παντελίδη ως νέο Τζιμ Μόρισον, οι δε έβριζαν τους μεν και άρχισαν τα «καλά να πάθει». Παθογένειες. Και τα δύο.

Το να χαίρεσαι με το θάνατο ενός 33χρονου φανερώνει πως κάτι πολύ σάπιο βρίσκεται μέσα σου. Το να αποθεώνεις κάποιον ο οποίος σκοτώθηκε επειδή έτρεχε με υπερβολική ταχύτητα, χωρίς να φορά ζώνη, φανερώνει πως κάτι δεν πάει καλά με τη λογική σου. Σε κάθε περίπτωση, κανείς δεν ασχολήθηκε με το βασικό. Με το πόσοι άνθρωποι, δηλαδή, χάνουν τη ζωή τους στην άσφαλτο εξαιτίας της ιλιγγιώδους ταχύτητας που αναπτύσσουν τα αυτοκίνητα και οι μηχανές τους.

Είναι δύσκολο να το καταπολεμήσεις. Η αίσθηση του παντοδύναμου που έχεις πάνω στην άσφαλτο σε παίρνει στον λαιμό της. Μια κάψουλα από σίδερο και πλαστικό που εάν αναποδογυρίσει ανάποδα γίνεσαι σαν τον κόκο του φραπέ που χτυπάς στο σέικερ. «Καθένας έχει δικαίωμα στην ταχύτητα», έλεγε κάποτε το διαφημιστικό γνωστής ιαπωνικής μάρκας αυτοκινήτων και μηχανών. Αλλά η ταχύτητα δεν είναι δικαίωμα, η ταχύτητα είναι μία διαβάθρα ανάμεσα στη ζωή και στον θάνατο κι ελπίζεις να βγεις στη μεριά της ζωής. Όταν τρέχεις αισθάνεσαι πως συμμορφώνεσαι με τη λογική του τιμονιού, του κοντέρ, του πεταλιού του γκαζιού. Ξέρεις τον κόσμο από το εσωτερικό του. Όμως, η ταχύτητα δεν πρέπει να είναι ζήτημα χρόνου.

Νιώθεις μικρός Θεός, νιώθεις πως όλα σου ανήκουν. Από το δερμάτινο σαλόνι που αγκαλιάζει το κορμί σου, το ξύλινο πολυτελές ταμπλό του αμαξιού σου, μέχρι τα 100 και 200 άλογα που κρύβει ο κινητήρας που τόσα λεφτά έδωσες να αποκτήσεις. Τα έχεις όλα. Κι ό,τι δεν έχεις, τρέχεις προς αυτό για να το αποκτήσεις. Το μόνο που σκέφτεσαι είναι το γκάζι, ποτέ το φρένο.

Αν μπει κανείς στο site της Ελληνικής Αστυνομίας και κοιτάξει τα στατιστικά στοιχεία για τις επικίνδυνες παραβάσεις θα καταλάβει πού ακριβώς είναι η ρίζα του κακού. Είμαστε κακοί οδηγοί. Δεν ξέρουμε –βασικά, δεν θέλουμε- να οδηγήσουμε σωστά. Κι όλα αυτά σε συνδυασμό με τις τριτοκοσμικές οδικές αρτηρίες που έχουμε στη χώρα κάνουν το όλο ζήτημα ωρολογιακή βόμβα έτοιμη να εκραγεί.

Το 2014, οι παραβάσεις των ορίων ταχύτητας ήταν 156.892, κάτι που σημαίνει 430 την ημέρα. Και, προσέξτε, αυτές είναι μόνο οι καταγεγραμμένες. Το 2013, αυτές ήταν 178.816, το 2012 ήταν 186.675. Γενικώς, μειώνονται κάθε χρόνο, αλλά παραμένουν πολλές. Κάθε χρόνο χάνονται κοντά στα 1.000 άτομα στην άσφαλτο. Οι περισσότεροι νέοι, νέοι που θα μπορούσαν να ξημερώσουν κανονικά το επόμενο πρωί και να συνεχίσουν τη ζωή τους. Να πατήσουν γκάζι στην πραγματική ζωή και να τρέξουν στον στίβο της. Η παθογένεια της κοινωνίας μας βρίσκεται στο δεύτερο στοιχείο που κοιτάς στα στατιστικά της τροχαίας. Η δεύτερη μεγαλύτερη παραβατικότητα –μετά τα όρια ταχύτητας- αφορά τις παραβάσεις που γίνονται από επαγγελματικά οχήματα. Από αυτά, δηλαδή, που κανονικά έπρεπε να περιμένεις να λειτουργούν υποδειγματικά.

Ε, μετά, βλέπεις και την τρίτη κατηγορία που αφορά τη μη χρήση κράνους και τρελαίνεσαι. Είναι πιο σημαντικό να μη χαλάσει το μαλλί βλέπεις ή να προστατευτεί ο αγκώνας (αγαπημένη θέση για το κράνος) παρά να προστατευτεί το κεφάλι από ενδεχόμενη πρόσκρουση στο έδαφος.

Πριν πέντε ημέρες, στη Μόνιμη Επιτροπή Οδικής Ασφάλειας της Βουλής, παρουσιάστηκε από τον Αναστάσιο Μαρκουίζο, γνωστός ως Ιαβέρης, το πόρισμα με τα στοιχεία για τα ατυχήματα. Με βάση αυτό, το 70% σχεδόν των θυμάτων είναι μεταξύ 15 και 29 ετών. Και είναι και οικονομικό το θέμα, εάν δεν σας συγκινούν όλα τα παραπάνω. «Τα τροχαία ατυχήματα κοστίζουν 12 δισ. ευρώ κάθε χρόνο. Στα 50 χρόνια σημαίνει 600 δισ. ευρώ πεταμένα ματωμένα, στην άσφαλτο. Και μετά λέμε πώς να εξοικονομήσουμε λεφτά και βάζουμε ισοδύναμα, όταν όλα αυτά τα χρήματα πετιούνται άδικα στο δρόμο», επεσήμανε ο Ιαβέρης.

Θα είχε ενδιαφέρον να κάνουμε όλη την παραπάνω συζήτηση κάποια στιγμή. Αλλά να την κάνουμε από μόνοι μας, χωρίς να χρειάζεται να πάρουμε αφορμή από ένα τραγικό περιστατικό. Από ακόμη έναν θάνατο. Είναι πολύ πιο όμορφο να συζητάμε για τον Παντελίδη – και τον κάθε Παντελίδη – με αφορμή τα μουσικά μας γούστα. Για το εάν είναι καλό το προϊόν του ή για το πόσο σημαντικός είναι για την ελληνική μουσική βιομηχανία. Εξάλλου ήταν από τους πρώτους Έλληνες τραγουδιστές που έκαναν επιτυχίες μέσα από το Internet και χωρίς το σπρώξιμο που υπήρχε τις προηγούμενες δεκαετίες από δισκογραφικές. Είναι όμορφο να διαφωνούμε για αυτά κι όχι να τσακωνόμαστε πάνω από το πτώμα ενός νέου ανθρώπου που σκοτώθηκε στην άσφαλτο.

Φορέστε ζώνες, είναι απλό. Μην τρέχετε, απολαύστε τη διαδρομή. Και, κυρίως, μη μιλάτε στο τηλέφωνο την ώρα που οδηγείτε. Για να μπορείτε να συνεχίσετε να ακούτε Παντελίδη ή όποια άλλη μουσική σας αρέσει.

Ερωτήσεις

1.    Α)Να εντοπίσετε στο κείμενο τον πομπό, τον δέκτη, το μέσο της επικοινωνίας καθώς και τον σκοπό για τον οποίο γράφτηκε(3 μονάδες).

Β)Να σχολιάσετε τον τρόπο με τον οποίο το κείμενο σχετίζεται με την εικόνα που το συνοδεύει(3 μονάδες).

2.    Α)Να βρείτε τη δομή, τον τρόπο ανάπτυξης και τις διαρθρωτικές λέξεις της τρίτης παραγράφου και να αποδώσετε το περιεχόμενο της με έναν πλαγιότιτλο(2 μονάδες).

Β)Στους υπογραμμισμένους επιρρηματικούς προσδιορισμούς, να βρείτε την επιρρηματική σχέση που εκφράζεται και να τους αντικαταστήσετε με άλλους που εκφράζουν την ίδια επιρρηματική σχέση(2 μονάδες).

3.   Παραγωγή γραπτού λόγου: Ένας φίλος σας οδηγεί μηχανή χωρίς να τηρεί τους κανόνες οδικής ασφάλειας. Αποφασίζετε να του στείλετε μία επιστολή στην οποία θα τον επιπλήττετε για τη συμπεριφορά του και παράλληλα θα του εξηγείτε τους λόγους για τους οποίους είναι σημαντικό να τηρεί τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας(200-300 λέξεις), (10 μονάδες).

Εργαζόμενοι… ετών 9

Η έκνομη παιδική εργασία είναι ένα πολυπλόκαμο κοινωνικό φαινόμενο που έχει βαθιές ρίζες Η παιδική εργασία αποτελεί προσβολή για την αξιοπρέπεια του παιδιού και απειλή για την ύπαρξή του.

Πρόσφατα άγνωστος ειδοποίησε τις ελληνικές Αρχές επειδή εντόπισε ένα λευκό-ξανθό κοριτσάκι σε έναν καταυλισμό Ρομά. Η αντίδρασή του ήταν άμεση, γιατί το μυαλό του συγκρούστηκε με το διαφορετικό. Άμεση όμως ήταν και η αντίδραση της  ελληνικής κοινωνίας και της διεθνούς κοινής γνώμης, όπου κινητοποιήθηκαν και ευαισθητοποιήθηκαν αυτόματα.

Θα είχαμε, άραγε, την ίδια αντίδραση εάν αντικρίζαμε το ίδιο παιδί βρώμικο και εξαντλημένο στα φανάρια μιας μεγαλούπολης να πουλάει χαρτομάντιλα ή κάποιο μελαψό παιδί να ζητάει ελεημοσύνη; Το πιο πιθανό θα ήταν να του κλείσουμε το παράθυρο και να το προσπεράσουμε με παγερή αδιαφορία.

Καθημερινά παρελαύνουν παρόμοια στιγμιότυπα παιδικής εργασίας και εκμετάλλευσης από μπροστά μας και ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου παιδιά 7, 8 και 9 ετών εργάζονται σε ανθυγιεινές συνθήκες εργασίες καταναγκαστικά. Γι’ αυτά τα παιδιά δεν χτύπησε ποτέ το κουδούνι του σχολείου, ούτε άκουσαν ποτέ τα λόγια ενός παιδικού παραμυθιού, ούτε έπαιξαν ελεύθερα στους δρόμους όπως τα περισσότερα παιδιά του δυτικού κόσμου.

Τα περισσότερα εργάζονται σε ορυχεία, σε εργοστάσια, σε υφαντουργία, σε χωράφια, στα φανάρια ή σε σπίτια ως οικιακοί βοηθοί νυχθημερόν. Πολλά από αυτά δεν προλαβαίνουν να φτάσουν στην εφηβεία γιατί πεθαίνουν από την εξάντληση και την κακοποίηση.

Η έκνομη παιδική εργασία είναι ένα πολυπλόκαμο κοινωνικό φαινόμενο που έχει βαθιές ρίζες. Η παιδική εργασία αποτελεί προσβολή για την αξιοπρέπεια του παιδιού και απειλή για την ύπαρξή του. Η εργασιακή παιδική υποτέλεια επισφραγίζει ένα από τα πιο σοβαρά κοινωνικά προβλήματα και προδιαγράφει ένα ζοφερό μέλλον για όλους μας.

Οι γονείς αυτών των παιδιών οφείλουν να συνειδητοποιήσουν πως μπορεί ευκαιριακά να επιλύουν το πρόβλημα της ανέχειας και της οικονομικής τους δυσπραγίας αλλά μακροπρόθεσμα προκαλούν σημαντικότερα προβλήματα, αθεράπευτα και μόνιμα. Στην ουσία στερούν τα χρόνια της αθωότητας από το ίδιο τους το παιδί, του καταπατούν το δικαίωμα για μόρφωση εφόσον το στρέφουν σε μια υπερβολικά πρώιμη ενηλικίωση και ωριμότητα. Έτσι το καταδικάζουν σε πνευματική αναπηρία, εφόσον του στερούν το δικαίωμα για μόρφωση και ομαλή κοινωνικοποίηση. Οι επιπτώσεις θα φανούν αργά ή γρήγορα στη μετέπειτα ζωή του σε κάθε επίπεδο κοινωνικό, ηθικό, πνευματικό και ψυχολογικό. Το ίδιο μάλιστα θα αποστραφεί τους γονείς του και θα συσσωρεύσει μόνο αρνητικά συναισθήματα για εκείνους όταν αντιληφθεί την τραγική του θέση και αναγνωρίσει την αδυναμία του να αυτοβελτιωθεί και να προχωρήσει. Θα τους θεωρήσει υπαίτιους για τον θρυμματισμό των ονείρων του. 

Μια εκστρατεία ενημέρωσης θα δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για την καταπολέμηση του φαινομένου, όπως και η νομική προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών καθώς και η τιμωρία όσων τα καταστρατηγούν.

Μην ξεχνάμε πως η θέση που έχουν τα παιδιά σε μια κοινωνία αποτελεί το πιο  ασφαλές κριτήριο του πολιτισμικού της δείκτη. Γι’ αυτό οφείλουμε όλοι μας να δράσουμε άμεσα, ώσπου να δούμε όλα τα παιδιά του κόσμου να παίζουν και να τραγουδούν ανέμελα στους δρόμους, να ζωγραφίζουν στους τοίχους ώστε η φωνή τους να αλλάξει τον κόσμο.

«Τα παιδιά είναι σαν τα λουλούδια, αντανακλούν το είδος της φροντίδας που παίρνουν». Jackson Brown

Μαρία Πετροπούλου, 10/12/2013, πηγή: http://www.protagon.gr/anagnwstes/ergazomenoi-etwn-9-30010000000

Ερωτήσεις

1. Ποιο είναι το μήνυμα του κειμένου και ποιους τρόπους επιλέγει η συντάκτρια για να διατυπώσει αυτό το μήνυμα;(μονάδες 6).
2.   Α)Να εντοπίσετε στο κείμενο ένα σημείο περιγραφής, ένα σημείο αφήγησης και ένα  σημείο επιχειρηματολογίας(μονάδες 2).                                                                            Β)Να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου ώστε να κάνετε το ύφος πιο απλό(μονάδες 2).

3. Παραγωγή γραπτού λόγου: Με αφορμή το άρθρο που διαβάσατε, να συντάξετε ένα κείμενο για την ιστοσελίδα του σχολείου σας στο οποίο θα παρουσιάσετε τα σημαντικότερα προβλήματα που, κατά τη γνώμη σας, αντιμετωπίζουν τα παιδιά του κόσμου στις μέρες μας (200-300 λέξεις), (μονάδες 10).