Ερμηνευτικό σχόλιο για το "Πίστομα" του Κ.Θεοτόκη

Ερώτηση ερμηνευτικού σχολίου

Ο βασικός παράγοντας που καθορίζει τη δράση του Κουκουλιώτη είναι το δίπολο τιμή-ντροπή. Μέσα από ποιους κεμενικούς δείκτες αναδεικνύεται ο παράγοντας αυτός; Ποια είναι η δική σας θέση για το ζήτημα αυτό; Να αναπτύξετε την απάντηση σας σε ένα κείμενο 200 λέξεων περίπου.

Ενδεικτική απάντηση

Στο διήγημα Πίστομα του Κ.Θεοτόκη, ο κεντρικός ήρωας, ο Κουκουλιώτης, απών για πολύ καιρό από το σπίτι και την οικογένεια του, επιστρέφει και βρίσκει τη σύζυγο του να έχει αποκτήσει ένα παιδί, καρπό της παράνομης σχέσης της με έναν συγχωριανό της. Μέσα από τη λιτότητα των εκφραστικών μέσων και την αφηγηματική πυκνότητα ο Κουκουλιώτης σκιαγραφείται ως ένας άνθρωπος ψύχραιμος, μεθοδικός και απογυμνωμένος από οποιοδήποτε συναίσθημα. Αποσπά από τη γυναίκα του το όνομα του πατέρα του παιδιού με την απειλή ότι θα σκοτώσει και τους τρεις, επικαλείται το εθιμικό δίκαιο και παίρνει τον νόμο στα χέρια του για να ξεπλύνει την ντροπή που βαρύνει πλέον την ύπαρξη του, όπως ισχυρίζεται. Χωρίς το παραμικρό ίχνος ενδοιασμού, σκοτώνει τον εραστή της γυναίκας του αλλά αυτό δεν είναι αρκετό για να αποκατασταθεί η ηθική τάξη στα μάτια μιας κοινωνίας που «διψά» για αίμα. Προχωρά στον σχεδιασμό της βρεφοκτονίας, την οποία επιβάλλει με μία ανατριχιαστική εντολή στην τραγική μητέρα. Η ίδια, θύμα ενός απάνθρωπου κόσμου που έχει μάθει να αποδέχεται την αυτοδικία και τα εγκλήματα τιμής, φαίνεται να μην έχει τη δύναμη να αντιδράσει. Οι κοινωνικές και βιολογικές πιέσεις πυροδοτούν τη δράση του ήρωα οδηγώντας τον σε ένα έγκλημα που προκαλεί την οργή, την αγανάκτηση και τον αποτροπιασμό του σοκαρισμένου από την τροπή της υπόθεσης αναγνώστη. Το τέλος δε διευκρινίζεται  αλλά λίγη σημασία έχει, καθώς όπως φαίνεται, τα ήθη της εποχής δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αλλά και για συναισθήματα όπως η επιείκεια και η συγχώρεση.